Με αφορμή την 28η Οκτωβρίου 1940

Άγνωστες σελίδες της αντιφασιστικής ιστορίας της Δυτικης Μακεδονίας.

ΤΟ ΔΕΥΤΕΡΟ ΕΦΕΔΡΙΚΟ ΤΑΓΜΑ ΓΡΕΒΕΝΩΝ ΣΤΟ 29ο ΣΥΝΟΡΙΑΚΟ ΦΥΛΑΚΙΟ ΜΕ ΕΔΡΑ ΤΗΝ ΚΑΣΤΟΡΙΑ

Ο στρατός και οι αξιωματικοί της 8ης και της 9ης μεραρχίας με το απόσπασμα Δαβάκη, συγκαταλέγονται στις δυναμεις που πολέμησαν τον ιταλικό φασισμό στην Ελλάδα. Στις 28 Οκτωβρίου του 1940 το 2ο εφεδρικό τάγμα Γρεβενών της 9ης μεραρχίας βρισκόταν στο 29ο συνοριακό φυλάκιο με έδρα την Καστοριά.

Ο στρατηγός Κατσιμήτρος,ο άξιος αυτός Έλληνας αξιωματικός, ένθερμος και φλογερός πατριώτης, αγνόησε τη διαταγή του επιτελείου «για σύμπτυξη στον Άραχθο» και με δική του διαταγή απευθύνθηκε προς τα τμήματα της 8ης Μεραρχίας και στον ντόπιο πληθυσμό με σύνθημα «Αγώνας για την υπεράσπιση της πατρίδας. Ούτε σπιθαμή γης στον εχθρό. Άμυνα επί τόπου». Εμφύσησε στους αξιωματικούς, στους στρατιώτες και στο λαό το θάρρος, την καρτερία και την αυταπάρνηση. Τα έθεσε όλα σε συναγερμό και προετοίμασε τα πάντα για την άμυνα και την απόκρουση της επίθεσης του εχθρού.

Ο Διοικητής του αποσπάσματος Πίνδου συνταγματάρχης Δαβάκης, από τους εξαίρετους και ικανούς Έλληνες αξιωματικούς, πατριώτης και ένθερμος υποστηρικτής και οπαδός της αντίστασης κατά των Ιταλών, ανέπτυξε μεγάλη πρωτοβουλία. Έλεγξε ολόκληρο τον τομέα, ήρθε σε επαφή με το λαό της περιοχής και οργάνωσε με τις υπάρχουσες δυνάμεις και δυνατότητες υποφερτή και πρόχειρη άμυνα. Ιδιαίτερα οργάνωσε ένα πολύ καλό δίκτυο πληροφοριών, που εκτείνονταν ακόμα και μέσα στην Αλβανία.

Στην 9η μεραρχία, που είχε διαταχθεί αμυντικά στο χώρο Γγκρούσια-Νεστόριο-Βίτσι και στον αυχένα της Φαλτσάτας, μεταξύ των αξιωματικών και του στρατού, αναπτύχθηκε ένα δυνατό δημοκρατικό πατριωτικό πνεύμα - να πολεμήσουν και να αμυνθούν στο χώρο τους, να μην επιτρέψουν στους Ιταλούς να πατήσουν ελληνική γη.

Η 28η Οκτωβρίου 1940 βρήκε το 2ο εφεδρικό Τάγμα Γρεβενών στο 29ο συνοριακό φυλάκιο με έδρα την Καστοριά. Στο Λόχο Προκαλύψεως του 29ου συνοριακού τομέα Καστοριάς με έδρα το Νεστόριο και διοικητή του λόχου τον Βασίλη Στασινόπουλο υπηρετούσε ο λοχίας Σπύρος Παπαδημητρίου.

Σπύρος Παπαδημητρίου, 1939

Η επίθεση των Ιταλών στις 28 Οκτωβρίου βρήκε το λόχο απροετοίμαστο, μόλις που πρόφτασε να υποχωρήσει για να μην αιχμαλωτιστεί. Την επόμενη μέρα, 29 Οκτωβρίου, ο λοχίας Σπύρος Παπαδημητρίου απευθύνεται στο λοχαγό Βασίλη Στασινόπουλο και ζητάει να του δώσει μια διμοιρία για να ανακαταλάβει το συνοριακό φυλάκιο. Ο λοχαγός του έδωσε τη διμοιρία και με αντεπίθεση η διμοιρία του Παπαδημητρίου απόκρουσε τους Ιταλούς και ανακατέλαβε το συνοριακό φυλάκιο, συνεχίζοντας την προέλαση στην παραμεθόριο γραμμή και υπό τον λοχαγό Βασίλη Στασινόπουλο ενώθηκε με το σώμα του συνταγματάρχη Δαβάκη. Αυτήν την τολμηρή, πατριωτική πράξη του λοχία Σπύρου Παπαδημητρίου την αφηγήθηκε προσωπικά ο λοχαγός Βασίλης Στασινόπουλος στον Ηλία Αρμάγο. Στα επίσημα στρατιωτικά έγγραφα, αυτή η τολμηρή πράξη του λοχία Σπύρου Παπαδημητρίου δεν αναφέρεται, έμεινε όμως στη μνήμη των κατοίκων της γύρω περιοχής.

Ο Αχιλλέας Παπαϊωάννου μου αφηγήθηκε τον αντίκτυπο που είχε στον κόσμο της περιοχής και στους στρατιώτες η τολμηρή αυτή πράξη. Το γεγονός αυτό ο Αχιλλέας το αναφέρει και στο βιβλίο του «Ο αληθινός Γράμμος».

Στη διάρκεια του ελληνοϊταλικού πολέμου ο Σπύρος Παπαδημητρίου, με το δεύτερο εφεδρικό τάγμα Γρεβενών, πήρε μέρος σε όλες τις μάχες που έδωσε το τάγμα και διακρίθηκε, όχι μόνο για την παλικαριά του, αλλά και για τη φροντίδα και την αγάπη προς τους στρατιώτες της ομάδας του, πολεμώντας από τα σύνορα, ως το Μόραβα-Ιβάν, το ύψωμα 2148 Κάμια, την Κορυτσά, και στη συνέχεια, στα χιονισμένα βουνά του Μπόγραδετς. Οι στρατιώτες που ήταν στην ομάδα του, είχαν να λένε για τη φροντίδα του λοχία Σπύρου προς τους στρατιώτες του στα χιονισμένα βουνά του Μπόγραδετς, ώστε να μην πάθουν κρυολογήματα και να μην πεινάσουν.

Έτσι τελείωσε η λαμπρή πορεία του λοχία Σπύρου Παπαδημητρίου στα αλβανικά βουνά, για να ξεκινήσει μια νέα ηρωική εποποιία στην Κατοχή και στην Αντίσταση, ενάντια στους Γερμανούς και Ιταλούς φασίστες. Στις 6 Αυγούστου του 1949 θα αφήσει την τελευταία του πνοή στο Τσάρνο του Γράμμου, Διοικητής της 16ης ταξιαρχίας του ΔΣΕ.

Θεώρησα χρέος μου να αναφερθώ με συντομία σε μια αγνωστη σελίδα της πιο δύσκολης δεκαετίας του ‘40. Νέος τότε ο Σπύρος, ο πόλεμος τον βρήκε λοχία στο τέλος της στρατιωτικής του θητείας, μέχρι τα 35 του χρόνια χάραξε μια πορεία ανθρωπιάς για κοινωνική δικαιοσύνη. Υπήρξε υπόδειγμα αγωγής για τη νέα γενιά της πατρίδας μας.

Από τις πρώτες μέρες της κατοχής, μετά την κατάρρευση του μετώπου, οι Ιταλοί εγκαταστάθηκαν στην Υποδιοίκηση Χωροφυλακής Πολυνερίου και άρχισαν να καλούν τους χωριανούς, που τους πολέμησαν στα αλβανικά βουνά, να παραδώσουν τα όπλα. Ο Σπύρος και οι άλλοι χωριανοί δεν υποτάχτηκαν. Με τους πρώτους ξυλοδαρμούς των χωριανών ο Σπύρος με τους άλλους χωριανούς, οπλισμένοι, βγήκαν στα χωράφια και στις στάνες. Ήταν η προΕΑΜική περίοδος, όπου είχαν παραλύσει τα πάντα και οργίαζαν οι ζωοκλοπές και οι εγκληματικές πράξεις από κακοποιά στοιχεία, τα οποία στη διάρκεια της Εθνικής Αντίστασης ζάρωσαν κάτω από το φόβο των πολεμιστών του αλβανικού μετώπου, για να σηκώσουν κεφάλι μετά τη Συμφωνία της Βάρκιζας. Στις πόλεις είσαι άγνωστος μέσα στο αχανές πλήθος - στο χωριό δεν μπορείς να κρυφτείς, ή θα υποκύψεις, ή θα πάρεις τα βουνά.

Οι άνδρες που είχαν αναγκαστεί να φύγουν απ’ το χωριό και να πάνε στις στάνες και στα χωράφια, έχοντας τα όπλα τους, χωρίς να τα χρησιμοποιούν, οργανώθηκαν μεταξύ τους και με τους κατοίκους των γύρω χωριών που πολέμησαν μαζί στην Αλβανία, έγιναν άμεση απειλή για τους Ιταλούς, με αποτέλεσμα οι Ιταλοί να φύγουν από την υποδιοικηση χωροφυλακής Πολυνερίου για τα Γρεβενά.

Ο πρώην Δήμαρχος Γρεβενών Βάιος Βάιος μου διηγήθηκε μια μαρτυρία του πατέρα του, Ανδρέα Βάιου. Μια μαρτυρία που «πρέπει- όχι με την έννοια του πρέπει, αλλά με την έννοια του επιβάλλεται – να μαθευτεί. Ο πατέρας μου ήθελε κάπου να την εκμυστηρευθεί και να την δώσει. Μου τη διηγήθηκε πολλές φορές, όταν συζητούσαμε πράγματα που αφορούσαν την Αντίσταση και τον εμφύλιο πόλεμο. Το 1942 στη στάνη του, φύλαγε τους καταδιωκόμενους από τους Ιταλούς πατριώτες των Γρεβενών, Θανάση Καρτσιούνη, Σπύρο Παπαδημητρίου και Λιάκο. Ο Σπύρος είχε στέκι και στα Αναβρυτά (Βράσνο), στο σπίτι του δασκάλου του της Μεγάλης του Γένους Σχολή Κωνσταντίνο Βουλγαρίδη. Με τους αγωνιστές αντάμωναν, συζητούσαν, οργάνωναν ένοπλες δεκαρχίες χωρίς να εκδηλώνονται ένοπλα. Ο λαός φύλαγε και τάιζε τους αγωνιστές στα δύσκολα χρόνια της κατοχής. Ο Σπύρος είχε τακτική επαφή με τα γύρω χωριά και οργάνωνε τις δεκαρχίες, έτοιμες για σύγκρουση με τους Ιταλούς για τη ματαίωση της συγκέντρωσης της σοδιάς. Όλα τα παλληκάρια ήταν αποφασισμένα να αγωνιστούν για να μην επιτρέψουν τους Ιταλούς να ληστέψουν την περιοχή μας».

Με τη δημιουργία του Αρχηγείου της Πίνδου ο Σπύρος γίνεται ομαδάρχης και διακρίνεται στις μάχες ενάντια στους Ιταλούς, τους Γερμανούς και τους κομιτατζήδες στα Λακκώματα και σε άλλα χωριά του νομού Καστοριάς. Το Αρχηγείο Γρεβενών και η διοίκηση τον στέλνει στη Σχολή Αξιωματικών του Γενικού Αρχηγείου του ΕΛΑΣ.

Απόφοιτος της Σχολής Αξιωματικών του ΕΛΑΣ με το βαθμό του ανθυπολοχαγού αναλαμβάνει διοικητής διμοιρίας στο 2ο τάγμα του 53ου συντάγματος με διοικητή τον Νίκο Παπαστεργίου (Φουρκιώτη) και διακρίνεται σε σκληρές μάχες με τους Ιταλούς και Γερμανούς. Ανθυπολοχαγός και υπολοχαγός επ’ ανδραγαθία.

Στην περιοχή των χωριών Κουτσούφλιανη, Πριόνια, Μέτσοβο, Μηλιά και Κρανιά ως διοικητής διμοιρίας και λόχου, σε πολυήμερες και σφοδρές μάχες, απέτρεψε την προέλαση των Γερμανών προς τα Γρεβενά. Σε ενέδρα διέλυσε γερμανική διλοχία προκαλώντας πολλά θύματα και πιάνοντας πολλούς αιχμαλώτους. Στις πολυήμερες αυτές μάχες που τσάκισαν τους Γερμανούς, με λιγοστές δυνάμεις, δεν τους άφησαν να προχωρήσουν προς τα Γρεβενά. Ο διοικητής Σπύρος Παπαδημητρίου έγινε θρύλος στους κατοίκους των χωριών της περιοχής. Για τις στρατιωτικές ικανότητές του μιλούν οι αγωνιστές που πολέμησαν μαζί του στα βουνά της Αλβανίας, στην Αντίσταση ενάντια στους Ιταλούς και Γερμανούς φασίστες. Τις μαρτυρίες των αγωνιστών τις επιβεβαιώνουν και τα επίσημα έγγραφα:

«Χθές πρωϊαν εχθρικαί δυνάμεις κινηθείσαι από κατευθύσεων: 1) γέφυρα Κουτσούφλιανης Μπραμ Ταμπούρ προς πριόνια, 2)Μέτσοβο προς Μηλιά-Κρανιά. Την 15ην ημετέρα δύναμις 18 ανδρών υπό τον ανθυπολοχαγόν Παπαδημητρίου περιεκύκλωσεν γερμανικόν λόχον και κατόρθωσε να τον διαλύσει. Συνελήφθησαν 2 αιχμάλωτοι και πάρθηκαν λάφυρα 8 ζώα, βλήματα όλμων και άφθονα πυρομαχικά. Απώλειαι Γερμανών 30 νεκροί, 63 τραυματίαι και πολλά ζώα. Υπόλοιποι Γερμανοί συνεπτύχθησαν προς ύψωμα Καταφύγι, αφήσαντες νεκρούς επί τόπου».(Επίσημα κείμενα, σ. 14.)

Οι επιτυχίες δεν τελειώνουν, θα παραθέσω μια επιστολή που μου έστειλε ο Στέφανος Κανούτας από το χωριό Άγιος Γεώργιος Γρεβενών που πολέμησε μαζί με τον Σπύρο στον ΕΛΑΣ. Ο Στέφανος γράφει:

«Εκτός από τις μάχες, ο Σπύρος έβρισκε το χρόνο να γνωρίσει τον κάθε μαχητή προσωπικά, να μάθει για την οικογενειακή του κατάσταση. Δημιουργούσε στη διμοιρία την ελεύθερη έκφραση, ενθάρρυνε τους μαχητές να εκφράζουν τα παράπονα τους. «Εδώ θα τα λέμε όλα, όλα χωρίς αντίρρηση και θα τα λύνουμε μαζί». Μας μιλούσε για την πειθαρχία, την αγάπη μεταξύ μας και την αγάπη και την υποδειγματική συμπεριφορά μας προς τους κατοίκους των χωριών. Συνιστούσε πάντα να καθαρίζουμε τα όπλα, γιατί αυτά είναι η ελπίδα και η ζωή μας, για να μπορούμε να κερδίζουμε κάθε μάχη με τον εχθρό. Με τη συμπεριφορά του, τον νιώθαμε τόσο κοντά και κέρδιζε την εμπιστοσύνη μας. Μαζί μας στο φαγητό, στον ύπνο, στα καλύβια, στις αχερώνες και στον ανοιχτό ουρανό. Φρόντιζε να είμαστε όλοι ντυμένοι και ποδεμένοι. Η γυμναστική πάντα στην ημερήσια διάταξη όταν είχαμε χρόνο. Πάντα όμως στις ώρες ξεκούρασης είχε ως βασικό κανόνα να μην αφήνει το τμήμα χωρίς σκοπιά, γιατί οι Γερμανοί ήταν δίπλα μας. Ποτέ δεν μας αιφνιδίασαν, ενώ εμείς πολλές φορές τους αιφνιδιάζαμε».

Ο εξάδερφός μου Κώστας καθόταν με μια παρέα στα Γρεβενά, μαζί και τον Στέφανο Κανούτα που έγραψε την πιο πάνω επιστολή. Κάποιος γνωστός φώναξε τον Κώστα -«Παπαδημητρίου»! Όταν γύρισε ο Κώστας στην παρέα, ο Στέφανος, που άκουσε το όνομα «Παπαδημητρίου» τον ρώτησε από πουπ είναι και ο Κώστας απάντησε, «από το Πολυνέρι». Τον ρωτάει ο Κανούτας: «Τον Παπαδημητρίου τον Σπύρο τον ήξερες;» Και ο Κώστας του λέει «ναι, ήταν αδερφός του πατέρα μου». Τότε ο Στέφανος, με αυθορμητισμό, φωναχτά μέσα στην παρέα του λέει: «Αρά, τον μοιάσατε κανένας από σας, ή όχι; Αλλά που να τον μοιάσει άνθρωπος αυτόν, τέτοιοι άνθρωποι σπανίζουν, γεννιούνται στα χίλια χρόνια» (μαρτυρίες του Κώστα Παπαδημητρίου).

Από Κρανιά, διοικητής λόχου τώρα ο Σπύρος, με το τάγμα του φτάνει προς Κοζάνη, Καστοριά, Φλώρινα, δίνει σκληρές μάχες. Από τη Φλώρινα το τάγμα διασχίζει τον κάμπο, φτάνει στα Γιαννιτσά, δίνει σκληρές μάχες με τους Γερμανούς και από τα Γιαννιτσά στο Κιλκίς, στις μάχες με τους ΠΑΟτζήδες.

Από Κιλκίς, στις 19-20 του Δεκέμβρη , συνεχίζει με την 9η Μεραρχία προς Μπουραζάνι και ακολουθεί η σύγκρουση με τον Ζέρβα. Τα τμήματα του ΕΛΑΣ στις 25 Δεκεμβρίου κατέλαβαν τα Γιάννενα. Οι δυνάμεις του ΕΔΕΣ υποχώρησαν μέσω Πρέβεζας και μπήκαν στα αγγλικά καράβια.

Με διαταγή του Γ.Σ. του ΕΛΑΣ μαζί με τη μεραρχία διασχίζουν προς νότο πεζοί, όλη την ορεινή Δυτική Στερεά και κάτω από συνεχείς βροχές και χιονοθύελλες, στην καρδιά του χειμώνα, μαζί με όλα τα τμήματα της 9ης Μεραρχίας φτάνουν στο Αιτωλικό και τη Ναύπακτο για να βρεθούν πιο γρήγορα στο μαχόμενο λαό της Αθήνας και να τσακίσουν τους Άγγλους. Με νέα διαταγή, ανακόπτεται η πορεία προς την Αθήνα, οι μαχητές επιστρέφουν στην έδρα τους στην Κοζάνη, για να παραδώσουν τα όπλα, μετά τη Συμφωνία της Βάρκιζας.

Ο Σπύρος έζησε και γνώρισε βαθιά τα όσα ακολούθησαν μετά. Δεν τον ενδιέφερε η αυτοπροβολή, γι’ αυτό και δεν εχουμε ούτε μια φωτογραφία απο την περίοδο αυτή. Υπάρχουν μόνο δύο’ μια, όταν κατατάχθηκε κληρωτός για να εκπληρώσει το στρατιωτικό του καθήκον το 1939, και η δεύτερη, που αποθανατιζει τη μεταφορά του σε φορείο μετά τη δολοφονία του στις 6 Αυγούστου 1949.

Τσάρνο Γράμμος, 6 Αυγούστου 1949

Έμεινε ομως «φωτογραφημένος» στο μυαλό του λαού που τον γνώρισε, και στο μυαλό εκείνων, που πολέμησαν μαζί του.

Οι αναφορές στα αρχεία της δεκαετίας του '40, τα γραπτά και οι αφηγήσεις αντιπάλων και φίλων, σκιαγραφούν αυτή την άγνωστη σε πολλούς αγωνιστική μορφή, η πορεία της οποίας, όπως και τόσων αγωνιστών, μπορεί να διδάξει πολλά στις μελλοντικές γενιές της πατρίδας μας. Πατριωτισμό, αγάπη, ανθρωπιά, κοινωνική δικαιοσύνη.

Η Ελλάδα του 1835 στη Ζωγραφική του Ρώσου Ζωγράφου Κ.Π.Μπριουλλώφ (1799-1852)

Αν και τα τελευταία χρόνια στον τόπο μας είναι αυξημένο το ενδιαφέρον για τα έργα τέχνης με ελληνικά θέματα που φιλοτέχνησαν ξένοι ζωγράφοι και περιηγητές στον ελληνικό χώρο, ιδιαίτερα κατά την περίοδο της επανάστασης του 1821 και στις πρώτες δεκαετίες του νεοσύστατου ελληνικού κράτους, ωστόσο παραμένουν άγνωστα στους μελετητές της ιστορίας της τέχνης στη χώρα μας τα σκίτσα και οι υδατογραφίες του μεγάλου Ρώσου ζωγράφου Κ. Π. Μπριουλλώφ.
Σχετικά πρόσφατα, στον καλλιτεχνικό θησαυρό του Κρατικού Μουσείου εικαστικών τεχνών του Πούσκιν και στην Κρατική Πινακοθήκη του Τρετιακώφ στη Μόσχα προστέθηκαν οι σπουδές του Κ. Π. Μπριουλλώφ. Πρόκειται για σπουδές άγνωστες στη Σοβιετική Ένωση μέχρι το πρώτο μισό του αιώνα μας και σχεδόν άγνωστες και στη χώρα μας. Στις σπουδές αυτές ο μεγάλος ζωγράφος πραγματεύεται θέματα που αφορούν το ελληνικό τοπίο, τα ερείπια αρχαίων μνημείων, σκηνές από την καθημερινή ζωή και μορφές της μεγάλης εθνεγερσίας του 1821. Η καλλιτεχνική και ιστορική τους αξίας είναι ανεκτίμητη.
Οι Ρώσοι κριτικοί της τέχνης από πολύ παλιά μελέτησαν και εκτίμησαν τις διάφορες πλευρές της καλλιτεχνικής δημιουργίας του ζωγράφου. Παρέμειναν όμως σχεδόν άγνωστες οι υδατογραφίες από την περιοδεία του το 1835 στην Ελλάδα. Η άγνοια εξηγείται από το γεγονός ότι το λεύκωμα στο οποίο είχαν συγκεντρωθεί οι υδατογραφίες ανήκε στον κόντε Β. Π. Ορλόφ–Νταβίντωφ και μέχρι την Οκτωβριανή επανάσταση βρισκόταν στην ιδιωτική του συλλογή στο παλάτι του στην Οτράντα, έξω από τη Μόσχα. Γι’ αυτό δεν είχαν την ανάλογη απήχηση στον καλλιτεχνικό και επιστημονικό κόσμο, ενώ η υψηλή τέχνη και ο ρεαλισμός σ’ αυτά τα φύλλα είναι ισάξια με το σύνολο της πολύπλευρης δημιουργίας του μεγάλου ζωγράφου.
Οι σπουδές είναι εκτέλεση εκ του φυσικού με σέπια και υδατογραφία. Στην υδατογραφία χρησιμοποιεί τα χρώματα με τη συμπαγή πολυστρωματική τεχνική σε στεγνό χαρτί με την αντίθεση του φωτός και της σκιάς του χρώματος και του άσπρου φόντου στο χαρτί με τις αντανακλάσεις και τις έγχρωμες σκιές.
Ο διάσημος ζωγράφος ήταν συνομήλικος του μεγάλου Ρώσου ποιητή Αλέξανδρου Πούσκιν και ανδρώθηκε σε μια εποχή μεγάλων κοσμοϊστορικών γεγονότων. Ο θρίαμβος του καπιταλισμού στην Ευρώπη άλλαζε το πρόσωπο της ευρωπαϊκής κοινωνίας και η επίδρασή του τράνταζε και τα θεμέλια της τσαρικής απολυταρχίας. Είναι η εποχή που η «εκλεκτή» ρωσική νεολαία ρίχτηκε με αυτοθυσία σε μια ανισομερή πάλη ενάντια στον τσαρισμό. Οι ζωηρές ανακατατάξεις των πνευματικών και καλλιτεχνικών αξιών που χαρακτηρίζουν γενικότερα τον 19ο αιώνα είχαν την επίδρασή τους στο μεγάλο Ρώσο ζωγράφο.
Ο Ρώσος διπλωμάτης Βλαντίμιρ Νταβίντωφ οργάνωσε το 1835 επιστημονική και καλλιτεχνική αποστολή από την Ιταλία στην Ελλάδα, στα νησιά του Αιγαίου, τη Μικρά Ασία και την Τουρκία, με σκοπό την περιγραφή των αρχαίων μνημείων. Είναι η εποχή που μελετάται η αρχαία ελληνική αρχιτεκτονική μορφολογία και η εφαρμογή της στα κυριότερα ευρωπαϊκά κέντρα του νεοκλασικισμού, ένα από τα οποία είναι και η Αγία Πετρούπολη. Για το σκοπό αυτό ο Νταβίντωφ κάλεσε στην αποστολή τον ζωγράφο Μπριουλλώφ, τον αρχιτέκτονα Ερίμωφ και τον Γερμανό αρχαιολόγο Κράμερ για να σχεδιάσουν διάφορα τοπία και τα ερείπια των αρχαιοτήτων. Ο δε Κράμερ θα διάβαζε τις διάφορες επιγραφές που θα συναντούσαν στα ερείπια των αρχαίων ναών. Ο ίδιος ο Νταβίντωφ κρατούσε και ημερολόγιο της περιοδείας, το οποίο δημοσιεύτηκε σε δυο τόμους το 1839 και το 1840, με τίτλο «Άτλας της περιοδείας του Νταβίντωφ», που περιελάμβανε λιθογραφίες, τμήματα οικοδομημάτων και διάφορα σχέδια. Τα παραπάνω έργα αποτελούν αντικείμενο έρευνας για πολλές πτυχές της ιστορίας στη γένεση του νεοσύστατου κράτους.
Η αποστολή του Νταβίντωφ ξεκίνησε από τη Ρώμη στις 16 Μαΐου του 1835 με την ταχυδρομική άμαξα μέχρι την Ανκόνα. Σε συνέχεια με ατμόπλοιο πέρασαν την Αδριατική και έφτασαν στο Ιόνιο πέλαγος με πρώτο σταθμό την Ιθάκη.
Η πατρίδα του Οδυσσέα ενθουσίασε τον ζωγράφο. Εδώ είδε τον τοίχο ενός οικοδομήματος με τεράστιες πέτρες χτισμένο με το πρώτο είδος δόμησης, το λεγόμενο κυκλώπειο. Κατά την παράδοση, εδώ βρισκόταν η Σχολή του Ομήρου, την οποία και ζωγράφισε.
Την ατμόσφαιρα της φρεσκάδας ενός ηλιόλουστου πρωινού τη μεταφέρει το τοπίο «Η θέα της Ακαρνασίας από την πηγή της Αρέθουσας».
Κι αυτός ο πίνακας έγινε στην Ιθάκη.
Από την Ιθάκη η αποστολή ξεκίνησε για το Μοριά σε μια μεγάλη ιστιοφόρα βάρκα. Φόρτωσαν στη βάρκα όλα τα είδη ζωγραφικής, τα απαραίτητα εργαλεία για το ταξίδι, κουβέρτες και αρκετές εφεδρείες τροφίμων. Είχαν πάρει μαζί τους τα βιβλία αρχαίων συγγραφέων, όπως του Στράβωνα, του Ηροδότου, του Παυσανία και άλλων, που τα μελετούσαν κατά την επίσκεψή τους στα αρχαία μνημεία. Όταν όλα ήταν έτοιμα, στη βάρκα μπήκε ο καπετάνιος. Ψηλός, γεροδεμένος και τρομερά τραχύς άνθρωπος. Ο καπετάνιος αφού έριξε μια διαπεραστική ματιά στους επιβάτες με τα μεγάλα κι αστραφτερά μαύρα μάτια, διέταξε να σηκωθούν τα πανιά και άναψε το τσιμπούκι του. Ο μεγάλος ζωγράφος με εξαίρετη μαστοριά αποθανάτισε τη στιγμή αυτή, δίνοντας μας την προσωπογραφία αυτού του γενναίου ανώνυμου Έλληνα καπετάνιου.
Ο ερχομός της αποστολής του Νταβίντωφ στην ακτή του Μοριά συνέπεσε με το διάστημα 20 Μαΐου – 1 Ιουνίου του 1835, μέρα της ενηλικίωσης του Όθωνα. Σύμφωνα με τη συνθήκη του Λονδίνου του 1832 ο Όθωνας στο εικοστό έτος της ηλικίας του αναλάμβανε το βασιλικό θρόνο της Ελλάδας και όλη η ελεύθερη τότε Ελλάδα, από την Αθήνα μέχρι και το πιο απόμακρο χωριό, με δοξολογίες και παράτες πανηγύριζε το «μεγάλο» γεγονός. Η απόλυτη πλειοψηφία του έθνους είχε πιστέψει πια πως για τον τόπο μας άρχιζε μια νέα περίοδος της ιστορίας και ήταν έτοιμος να συμβάλλει για την προκοπή και την ευτυχία του.
Ο ιστορικός Μέντελσον-Μπαρτόλντι είναι πολύ κατατοπιστικός γι’ αυτή την περίοδο: «Ο λαός εχαιρέτησεν (την 1 Ιουνίου) ημέρα της λήξεως της Αντιβασιλείας εν αγαλλιάσει ως λύτρωσιν από βαριάς νόσου και είχε μεν ίσως δίκαιον, η διπλωματία συμβουλεύσασα μετρίαν την εν μακαριότητι επί το μέλλον ελπίδα. Εν γένει όμως δίκαιον είχον και οι εν Αθήναις, λέγοντες μετ’ ελπίδος: "Τώρα θα βελτιωθώσι τα πράγματα, διότι αδύνατον είναι να χειροτερεύσωσι"».
Με θριάμβους και πανηγυρισμούς λοιπόν ο λαός ήταν ανύποπτος για τα δεινά που θα συσσώρευε στον τόπο μας η δυναστεία των Βιττελτσβάχ. Αυτή τη σκηνή της νεότερης ιστορίας αποθανάτισε ο ζωγράφος.
Στον πίνακα με τίτλο «Η ακτή του Μοριά στον κόλπο του Κατάκολου», ο ζωγράφος ζωντανεύει αυτή τη στιγμή του μάταιου πανηγυρισμού, που δεν θα χρειαστεί και πολύς καιρός για να έρθει η μεγάλη απογοήτευση από τα έργα και τις ημέρες της βαυαρικής δυναστείας.
Στη συνέχεια η αποστολή θ’ακολουθήσει μια δύσκολη διαδρομή καβάλα σε μουλάρια. Το ταξίδι ήταν αργό και κουραστικό, αν και τους περιέβαλε η μαγευτική φύση της κοιλάδας του Αλφειού. Το βράδυ ξενύχτησαν στο φτωχό χωριουδάκι Μειράκιο. Εδώ, ο Μπριουλλώφ έδωσε μια απ’ τις καλύτερες σπουδές, τόσο στο περιεχόμενο όσο και στην ομορφιά, «Πρωινό στο χωριό Μειράκιο». Η ελαφριά επαφή του πινέλου μας μεταδίδει τη χρυσαφένια χαραυγή και τη διαύγεια του ουρανού. Στο βάθος φαίνονται οι γκρίζοι μοβ λόφοι, πιο κοντά πίσω από το φράχτη απλώνεται ο χρυσαφένιος κάμπος του σιταριού.
Ο Μπριουλλώφ αποθανάτισε και τα αρχαία μνημεία: «Τα ερείπια του ναού του Δία στην Ολυμπία», τον «Ναό του Απόλλωνα του Επικούρειου στη Φιγαλεία» (Εικ. 1) και το «Ναό του Δία στη Νεμέα» (Εικ. 2).

 

  Εικ.1

Εικ.2

Ο Βλ. Νταβίντωφ σημείωνε στις «Ταξιδιωτικές τους εντυπώσεις»: «Πόσο άλλαξε αυτή (η Ολυμπία) από τότε που ο Δαρείος, ο ισχυρός βασιλιάς των Περσών αναφωνούσε με αγανάκτηση: "Τι μπορείς να κάνεις ενάντια σε τέτοιους ανθρώπους που ρισκάρουν τη ζωή τους για ν’ αποχτήσουν το στεφάνιο της ελιάς". Τώρα πια σώπασε, δεν ακούγεται ο κρότος των δίφρων και το χρεμέτισμα των αλόγων"».
Ύστερα από την επίσκεψη στα ερείπια της Ολυμπίας, οι ταξιδιώτες ξανακατέβηκαν στην κοιλάδα του ποταμού Αλφειού από ένα μαγευτικό ελικοειδές μονοπάτι, χαραγμένο ανάμεσα απ’ τους πυκνούς καταπράσινους θάμνους και τις πέτρες.
Από τις μαρτυρίες του Νταβίντωφ, μαθαίνουμε τις εντυπώσεις του μεγάλου Ρώσου ζωγράφου για την ελληνική φύση. Ήταν κατενθουσιασμένος και έβρισκε πως η ζωηρότητα των χρωμάτων στη φύση είναι ασύγκριτα πιο λαμπρή απ’ ότι στην Ιταλία. Η ποικιλία του πράσινου ήταν γοητευτική. Οι αιώνια καταπράσινες δάφνες, οι μυρτιές και τα ελαιόδεντρα προκαλούσαν τη χαρά της όρασης. Η βραδινή ηρεμία απλώθηκε πάνω από την «Ακτή του Μοριά στον κόλπο του Κατάκολου», οι ψαράδες μαζεύουν τα πανιά, οι κυρατζήδες δένουν τα ζώα τους στο χάνι δίπλα απ’ το ετοιμόρροπο χάνι, το τεράστιο φεγγάρι ανατέλλει πάνω απ’ το βουνό.
Τα τοπία του Μπριουλλώφ που αφορούν την Ελλάδα,κατά γενική ομολογία, είναι από τα καλύτερα στην καλλιτεχνική του δημιουργία. Είναι γεμάτα ελευθερία, φως και φυσικότητα. Ο χρωματισμός, πότε διαπεραστικός και φωτεινός, πότε σκοτεινός και βαρύς στις πινελιές της ακουαρέλας, τοποθετείται πάντα με ακρίβεια.
Θαυμάζει κανείς τους πίνακες «Η κοιλάδα των Δελφών» πριν και μετά τη θύελλα, «Ο δρόμος στο Σινάνο μετά τη θύελλα».
Οι πλαγιές των βουνών περιορίζουν από τις πλευρές την κοιλάδα των Δελφών και ανοίγουν στον ορίζοντα τη μεγαλοπρεπή θέα του Παρνασσού.
Ο διάσημος ζωγράφος δεν απεικόνισε μόνο το ελληνικό τοπίο, τα ιστορικά μνημεία και τον καθημερινό βίο, αλλά συγκινήθηκε κι από τα πολιτικά γεγονότα της χώρας μας. Το ταξίδι του ζωγράφου συνέπεσε με την περίοδο που μόλις ένα μικρό τμήμα του ελληνισμού αποχτούσε την πολυπόθητη λευτεριά. Η ευρωπαϊκή διπλωματία και ιδιαίτερα η αγγλική, αφού μπόρεσε και έβγαλε από τη μέση τον γερό τιμονιέρη του έθνους, τον Ι. Καποδίστρια, μπορούσε ελεύθερα να προωθήσει τα σχέδιά της. Έτσι οι εξεγέρσεις και ο εμφύλιος σπαραγμός δημιουργούσαν μια ανήσυχη ατμόσφαιρα. Ο ζωγράφος αντιλήφθηκε κι’ αυτή τη βασική πλευρά της ζωής του νεοσύστατου κράτους.
Με την τεχνική της σκιάς, μας έδωσε ανεπανάληπτες εικόνες. Η σειρά αυτών των σκιαγραφιών και σπουδών βρίσκεται στην Κρατική Πινακοθήκη του Τρετιακώφ στη Μόσχα και είναι οι ακόλουθες σκιαγραφίες:

 «Έλληνας τραυματίας πέφτει από το άλογο» 

«Έλληνας ξαπλωμένος σε βράχο» 

«Το πορτραίτο του Θ. Κολοκοτρώνη»  

Η προσωπογραφία του Κολοκοτρώνη έχει ιδιαίτερα μεγάλη ιστορική σημασία γιατί συμβάλλει στη σωστή αναπαράσταση του προσώπου του στρατηγού, στο οποίο μέχρι σήμερα υπάρχουν διάφορες εκδοχές. Ο Μπριουλλώφ ήταν από τους πιο διάσημους προσωπογράφους στο πρώτο μισό του 19ου αι., έτσι η προσωπογραφία αυτή πρέπει να είναι από τις πιο πιστές του μεγάλου επαναστάτη.
Ο Μπριουλλώφ συνάντησε τον γέρο του Μοριά τις μέρες εκείνες που μόλις είχε αφεθεί ελεύθερος από τις φυλακές του Ναυπλίου. Την ώρα που ο ζωγράφος αναπαρήγαγε τη μορφή του 65χρονου ήρωα του Μοριά ήταν γι’ αυτόν στιγμή μεγάλης σημασίας. Ο Κολοκοτρώνης διηγούνταν στο Ρώσο ζωγράφο τα ηρωικά κατορθώματα των αγωνιστών του 1821, τη ζωή των κλεφτών, για το πώς για τη λευτεριά της Ελλάδας έδωσε τη ζωή του ο μεγάλος Άγγλος ποιητής Μπάιρον. Με τη σειρά του ο ζωγράφος γνώρισε στον Γέρο του Μοριά την ποίηση του μεγάλου Ρώσου ποιητή Πούσκιν και του διάβασε στίχους αφιερωμένους στην Ελληνική επανάσταση.
Στην Αθήνα ο Μπριουλλώφ αρρώστησε σοβαρά και μετά την ανάρρωσή του αρνήθηκε να συνεχίσει το ταξίδι με την αποστολή του Νταβίντωφ στη Μικρά Ασία. Από τον Πειραιά επέστρεψε στη Ρωσία με το πολεμικό μπρίκι "Θεμιστοκλής".
Έτσι τελείωσε η δίμηνη επίσκεψη του μεγάλου Ρώσου ζωγράφου στη χώρα μας το 1835. Σύντομη, όμως σημαντική για την καλλιτεχνική του δημιουργία.

Απόσπασμα από το βιβλίο Ιστορικά Ανάλεκτα

ΟΙ ΕΘΝΙΚΟΙ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΙ ΚΑΙ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΜΕΓΑΛΩΝ ΔΥΝΑΜΕΩΝ ΣΤΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ (1910-1912)

Απόσπασμα απο το βιβλίο ''Η Μακεδονία το 1910-12 και ο Α' Βαλκανικός Πόλεμος'' 

https://books2read.com/hristospapadimitriou

Τα χρόνια 1910-1912 χαρακτηρίζονται από τη δίνη της κορύφωσης των εθνικών ανταγωνισμών, τις ραδιουργίες και τις ωμές επεμβάσεις των Μεγάλων Δυνάμεων. Γι’ αυτό η κάθε εθνότητα με στατιστικές, με διπλωματικά μέσα και με δυναμικές ενέργειες προσπαθούσε να αποδείξει την εθνική της υπεροχή στο Μακεδονικό χώρο.
Ο ανθελληνισμός των Μεγάλων Δυνάμεων απορρέει από το γεγονός ότι η ισχυρότερη και δεσπόζουσα οικονομική και πολιτισμική δύναμη της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, ήταν ο υπόδουλος Ελληνισμός,που χαλούσε τα σχέδιά τους. Για τους δυτικούς «συμμάχους» μας, μόνο η συντριβή του Ελληνισμού, άνοιγε τις πύλες για την κυριαρχία τους στον ζωτικό και δεσπόζοντα γεωστρατηγικό χώρο, τη χρυσή γέφυρα που ενώνει τις τρεις ηπείρους, Ευρώπη, Ασία και Αφρική με τον ανεξάντλητο φυσικό πλούτο των Βαλκανίων, της Ανατολικής Μεσογείου και της Εγγύς και Μέσης Ανατολής. 

Στην πραγματικότητα πίσω από όλες τις διακηρύξεις και τα διαβήματα των Μεγάλων Δυνάμεων κρυβόταν το αληθινό νόημα των ανησυχιών τους. Η Ρωσία επιθυμούσε το άνοιγμα των στενών, η Ιταλία την κυριαρχία επί της Τριπολίτιδος, η Αγγλία διαμφισβητεί το δικαίωμα της Πύλης εις τον τερματισμό των σιδηροδρόμων γραμμών μέχρι του Περσικού Κόλπου, η Γαλλία είναι δεσμευμένη εις την υποστήριξιν της Ρωσίας, η Γερμανία διατελεί υπό των πιέσεων των εν τω σιδηροδρόμου Βαγδάτης μεγάλων συμφερόντων της και η Αυστρία εποφθαλμιά την Θεσσαλονίκην.[1]

Κατά την απογραφή του πληθυσμού της Μακεδονίας, ο Σουλτάνος θεωρούσε συμφέρον να περιλαμβάνει όλα τα χριστιανικά έθνη της Τουρκίας σε έναν περιληπτικό τίτλο της θρησκείας τους, χωρίς την εθνικότητα, με μόνο το χριστιανός. Και αυτό γινόταν, για να απαιτήσει από τους Ευρωπαίους να έχουν ακριβή στατιστική για κάθε εθνότητα που κατοικεί στη Μακεδονία. Έτσι, οι κάτοικοι της Τουρκίας διαιρέθηκαν σε τρεις μεγάλες οικογένειες, όχι από εθνολογικής, αλλά από θρησκευτικής άποψης- μουσουλμάνοι, χριστιανοί και Ιουδαίοι. 

Η βουλή των Νεότουρκων που ανέτρεψε το Σουλτάνο το 1908, ψήφισε νέο νόμο όπου θα αναγραφόταν η εθνικότητα των Οθωμανών πολιτών και έτσι ο πληθυσμός της Μακεδονίας θα μπορούσε να δηλώνει ελεύθερα την εθνικότητά του και θα ξεκαθαριζόταν ποια εθνότητα πλεόναζε στη Μακεδονία. 

Μετά την επανάσταση των Νεότουρκων το 1908 στη Θεσσαλονίκη, το 1909 στη Μυτιλήνη εκδόθηκε η εφημερίδα ΣΑΛΠΙΓΞ με Υπεύθυνο Διευθυντή τον Μιλτιάδη Νικολαϊδη και αρχισυντάκτη τον Ν. Κ. Παρίτση. Ήταν πρωινή τετρασέλιδη εφημερίδα μεγάλου σχήματος 40x60 εκ. Πρόκειται για μια εφημερίδα υψηλού δημοσιογραφικού επιπέδου με έντονη παρουσίαση των γεγονότων μέσα από το κύριο άρθρο, την ειδική ανταπόκριση, το πολιτικό σχόλιο και την πραγματεία, όπου διακρίνει κανείς το αυστηρό ύφος, την επιστημονική γνώση και την αντικειμενική περιγραφή των γεγονότων με αξιόλογο δίκτυο ανταποκριτών στην Κωνσταντινούπολη, τη Θεσσαλονίκη, την Αθήνα, τη Σμύρνη, τη Σόφια, την Πετρούπολη, τη Βιέννη, το Λονδίνο, το Παρίσι, τη Ρώμη, το Μιλάνο και σε άλλες μεγάλες πόλεις της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και της Ευρώπης. Η εφημερίδα διακρινόταν για τη διπλωματία της, προβάλλοντας τα υλικά και ηθικά συμφέροντα του υπόδουλου έθνους πάντα τάχα για το συμφέρον της σεπτής Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. 

Η εφημερίδα έδωσε εύστοχες απαντήσεις σε διάφορες ιδιωτικές στατιστικές εθνολόγων «μίσθαρνων και αργυρώνητων», δημοσιεύοντας την εθνολογική έρευνα του Amadore Virgini «Questine Rumeliota e la politica Italiana», Bilondo, 1908 με προσαρτημένο εθνολογικό χάρτη του ISTITUTO GEOGRAFICO DE AGOSTINI ROMA. 

Παραθέτοντας και απόψεις γνωστών ιστορικών, όπως αυτή του Γερμανού ιστορικού Ερνέστου Κούρτιου: 

«Οι κράτιστοι των Ελλήνων είναι οι εκτός Ελλάδος και όσο και αν αμφισβητήτο ο αριθμός των Ελλήνων εις την Τουρκίαν ένα είναι βέβαιον, ότι διά της μορφώσεως, της δραστηριότητος, του ζήλου και του πλούτου των πρωταγωνιστούσιν εν το μωσαϊκόν των λαών της Τουρκίας. Είναι λαός προοδευτικός, ζωηρός, επιτήδειος και μεστός αυτοπεποιθήσεως».[2] 
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον της εθνολογικής σύνθεσης του πληθυσμού της Μακεδονίας, Θράκης, Ηπείρου και της Ευρωπαϊκής Τουρκίας, έχουν τα στατιστικά στοιχεία του Ιταλού εθνολόγου Amadore Virgini για τους νομούς Θεσσαλονίκης, Μοναστηρίου, Αδριανούπολης και Ιωαννίνων.
Οι στατιστικοί πίνακες που μας δίνει ο Ιταλός εθνολόγος, πλησιάζει την πρώτη επίσημη απογραφή που έγινε από τις Οθωμανικές αρχές επί Χιλμή Πασά με την επιτήρηση Ευρωπαίων αξιωματικών το 1904-1905 .

Α. Νομαρχία Ιωαννίνων

Εθνότης	Ιωαννίνων	Πρεβέζης	Αργυροκάστρου	Βερατίου
Έλληνες	139.500	37.808	75.500	38.000
Ρουμανίζ	100	-	150	-
Μουσουλμάνοι	24.000	17.000	68.000	102.000
Εβραίοι	2.250	300	35	50
Εν όλων	165.850	55.108	143.685	140.050

Οι περισσότεροι των μουσουλμάνων του νομού Ιωαννίνων είναι Αλβανοί.

Β. Νομαρχία Θεσσαλονίκης

Εθνότης	Θεσ/νίκης	Σερρών	Δράμας
Έλληνες	224.000	92.000	46.000
Βούλγαροι	75.700	120.000	2.000
Ρωμούνοι	6.000	1.350	-
Σέρβοι	1.407	-	-
Μουσουλμάνοι	200.500	118.000	105.000
Εβραίοι	61.800	1.400	-
Αθίγγανοι	980	7.500	250
Εν όλω	570.387	340.250	153.250

Γ. Νομαρχία Μοναστηρίου

Εθνότης	Μοναστηρίου	Κορυτσάς	Σερβίων
Έλληνες	79.000	90.000	111.000
Βούλγαροι	126.000	16.000	1.500
Ρωμούνοι	2.900	2.400	760
Σέρβοι	15.150	-	-
Μουσουλμάνοι	80.000	84.000	59.000
Εβραίοι	4.200	750	-
Εν όλω	307.150	193.150	172.260

 

Δ. Νομαρχία Αδριανουπόλεως

Εθνότης	Αδριανουπόλεως	Εκκλησιές	Γιουμουλτζίνης
Έλληνες	113.500	77.000	22.000
Βούλγαροι	31.500	28.500	25.500
Μουσουλμάνοι	125.000	53.000	180.000
Αρμένοι	3.700	50	900
Εβραίοι	11.000	1.100	1.300
Εν όλω	284.700	159.650	229.700

Εθνότης	Δεδέαγατς	Καλλιπόλεως	Ρωδεστώ
Έλληνες	29.000	70.000	56.000
Βούλγαροι	17.000	2.000	3.000
Μουσουλμάνοι	45.000	31.000	63.500
Αρμένοι	400	1.300	18.000
Εβραίοι	250	1.900	3.800
Εν όλω	91.650	106.200	144.300

Από τους Μουσουλμάνους οι 200.000 περίπου είναι Μουατζίριδες και Agrianes ή Achrianes.

 Τα εθνολογικά στοιχεία στους πίνακες, είναι της περιόδου που χαρακτηρίζεται από τη δίνη της κορύφωσης των εθνικών ανταγωνισμών και από τις ραδιουργίες των μεγάλων δυνάμεων στο Μακεδονικό ζήτημα. 

Όπως φαίνεται από τους στατιστικούς πίνακες του Amadore Virgini στη νομαρχία Αδριανούπολης, οι Έλληνες είναι τετραπλάσιοι των Βουλγάρων, στη νομαρχία Θεσσαλονίκης σχεδόν διπλάσιοι και στη νομαρχία Μοναστηρίου υπέρ διπλάσιοι. Στις τρεις αυτές νομαρχίες, δηλαδή, στο χώρο που συγκρούονταν Έλληνες και Βούλγαροι, οι Έλληνες ήταν 1.004.000, οι Μουσουλμάνοι 1.144.000 και οι Βούλγαροι μόνον 445.000[3]

Οι πίνακες παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον, γιατί, εκτός του ότι πλησιάζουν τους αριθμούς που έδωσε η πρώτη επίσημη απογραφή της Οθωμανικής Αρχής επί Χιλμή Πασά το 1904-1905, δεν απέχουν και από τους αριθμούς που δημοσίευσαν οι Biankoni, Synvet, Staffort και άλλοι εθνολόγοι πριν από 26 χρόνια. 

Α. Οι Μουσουλμάνοι της νομαρχίας Ιωαννίνων, οι περισσότεροι είναι Αλβανοί, στο Κοσσυφοπέδιο Έλληνες δεν υπάρχουν.
Β. Στη Νομαρχία Θεσσαλονίκης οι Έλληνες αποτελούσαν τα 3/7 του όλου πληθυσμού, τριπλάσιοι των Βουλγάρων και περισσότεροι και από τους Μουσουλμάνους, γιατί μεταξύ των Μουσουλμάνων του νομού Θεσσαλονίκης υπάρχουν περί τις 100.000 Πομάκοι, δηλαδή μουσουλάνοι που μετανάστευσαν από άλλες περιοχές, ενώ μεταξύ των Βουλγάρων και Σέρβων, στη σοβαρότατη, έγκυρη και πλούσια σε δημοσιεύσεις σε εθνικά θέματα εφημερίδα, πουθενά δεν αναφέρονται οι νεογέννητοι όψιμοι «Μακεδόνες» Σκοπιανοί «κληρονόμοι» των απογόνων μας. Ας ψάξουν να βρουν τις ρίζες τους... 

Γ. Στη Νομαρχία Μοναστηρίου-Έλληνες 280.000, Βούλγαροι143.500, Ρωμούνοι 6.150, Σέρβοι 15.115, Μουσουλμάνοι 223.000 και Εβραίοι 4.950. Από τους Μουσουλμάνους οι περισσότεροι είναι Αλβανοί.
Δ. Στη Νομαρχία Αδριανούπολης οι Έλληνες είναι σχεδόν τετραπλάσιοι των Βουλγάρων.
Η εφημερίδα δημοσιεύει και μια άλλη εθνολογική στατιστική του πληθυσμού του ευρωπαϊκού τμήματος της Τουρκίας κατά επαρχίες χωρίς μεγάλες αποκλίσεις.
Ο συνολικός πληθυσμός των πέντε νομών ήταν 4.654.601 εξ αυτών οι Έλληνες ήταν 1.709.308, ενώ οι Βούλγαροι 451.300 και μεταξύ των Μουσουλμάνων οι 2000 χιλιάδες ήταν Agrianes ή Achrianes.
Αναλυτικά κατά νομούς στο σύνολο των εθνοτήτων οι Έλληνες ήταν:
Στο Νομό Ιωαννίνων στο συνολικό πληθυσμό των 504.593 οι Έλληνες ήταν 290.808, οι Μουσουλμάνοι 211.000 οι περισσότεροι εξ αυτών Αλβανοί.
Στο Νομό Θεσσαλονίκης σε 1.064.958 οι Έλληνες ήταν 373.000, οι Μουσουλμάνοι 423.500 εκ των οποίων οι 2000 χιλιάδες ήταν Agrienes Achrienes, οι Βούλγαροι 197.000 και οι Εβραίοι 62.400.
Στον Νομό Μοναστηρίου στο σύνολο του πληθυσμού των 763.550 οι Έλληνες ήταν 270.000, οι Βούλγαροι 143.500, οι Μουσουλμάνοι 324.000, οι Σέρβοι 15.150 και οι διάφοροι 10.950.
Στο Νομό Αδριανούπολης σε σύνολο πληθυσμού του 1.013.500 οι Έλληνες ήταν 367.500, οι Μουσουλμάνοι 497.500, οι Βούλγαροι 104.800, οι Αρμένιοι 24.350 και οι Εβραίοι 19.350.
Και στο σύνολο του πληθυσμού του νομού Κωνσταντινούπολης, Θρακικός τομέας σε σύνολο 1.014.100, οι Έλληνες ήταν 408.000, οι Βούλγαροι 6.000, οι Αρμένιοι 71.000, οι Εβραίοι 61.000, οι Μουσουλμάνοι 468.000.
Η εφημερίδα δεν αφήνει ασχολίαστη και την πολιτική του ελληνικού βασιλείου, που φαίνεται η απουσία του σε όλα τα εθνικά θέματα σε σύγκριση με τους βασιλείς των Βουλγάρων και Σέρβων που είναι τακτικοί επισκέπτες στην Κωνσταντινούπολη και στην Πετρόύπολη.
«Οι Έλληνες του Βασιλείου ελαχίστας προσπαθείας καταβάλουσι υπέρ των μακράν ευρισκομένων αδελφών αυτών».[4]
Σε άλλο φύλλο:
«Οι μικροπολιτικοί των Αθηνών φαίνεται ότι δεν γνωρίζουσι και συγχέουσι τα μεγάλα αυτής -τα εκπολιτιστικά ιδεώδη, μετά των ταπεινών μικροσυμφερόντων»[5]
Θα μπορούσα να αναφέρω πολλά σχόλια και άρθρα της εφημερίδας που αναφέρονται στην πολιτική του Ελληνικού κράτους για την σκλαβωμένη Ελλάδα... Αυτά αποτελούν θέμα πολλών διδακτορικών διατριβών.
Η εφημερίδα δημοσιεύει μελέτες με τίτλους: «Οι ξένοι περί των Ελλήνων», «Η άλλη Ελλάς», «Η αληθής Ελληνική δύναμις» και πολλές άλλες μελέτες με ζωντανές και ανεπανάληπτες εικόνες του ακμαίου Ελληνισμού ο οποίος κυριαρχούσε οικονομικά και πνευματικά στη ζωή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
Γράφει και για τους μεγάλους Έλληνες ευεργέτες, οι οποίοι μετέτρεψαν την Αθήνα από «φτωχό χωριό» στην «ωραιότερη της Βαλκανικής» (Σατωβριανός).
«[...] Η Οθωμανική Αυτοκρατορία της σήμερον ερείδεται επί διττής βάσεως: αφ’ ενός επί του οθωμανικού στοιχείου κατέχοντος την στρατιωτικήν και πολιτικήν ισχύν, εφ’ ετέρου επί του ελληνικού τοιούτου το οποίον δια του εμπορίου, των σχολείων και των εκκλησιών αυτού εκπροσωπεί ολόκληρον τον ζώντα πολιτισμόν της Αυτοκρατορίας».[6]
«Οι κράτιστοι των Ελλήνων είναι οι εκτός Ελλάδος και όσο και αν αμφισβητήτο ο αριθμός των Ελλήνων στην Τουρκία ένα είναι βέβαιον ότι δια της μορφώσεως, της δραστηριότητος, του ζήλου και του πλούτου των πρωταγωνιστούσιν εν του μωσαϊκού των λαών της Τουρκίας. Οι εν Τουρκία Έλληνες είναι λίαν υπερήφανοι δια την ρήτραν ταύτην του περιπύστου Γερμανού σοφού. Είναι λαός προοδευτικός, ζωηρός, επιτήδειος και μεστός αυτοπεποιθήσεως».[7]
Σε άλλο άρθρο η εφημερίδα έκανε τίτλο τα σοφά λόγια του δαιμόνιου ιστορικού Θουκυδίδη, «Οι ισχυροί πράσουσιν οι δ’ ασθενείς συγχωρούσι» και αναφερόταν: «Από του 1860 και εντεύθεν οι ισχυροί πράσουσσι καθ’ ημών και ημείς οι ασθενείς συγχωρούμεν».
Λόγια ιδιαίτερα διδακτικά για τις μέρες μας... 

Το ενδιαφέρον της εφημερίδας είναι στραμμένο στη Μακεδονία που κατέχει σημαντική θέση στο Ανατολικό Ζήτημα, είναι διάσπαρτη με θέματα που αφορούν στον Ελληνισμό της Μακεδονίας.
Είναι επίκαιρο σήμερα όσο ποτέ το Μακεδονικό Ζήτημα μέσα από το ιστορικό έργο του Γάλλου ιστορικού Edeuard Driault «Η Μακεδονία είνε λεία αφιεμένη εις τας αντικρουομένας ορέξεις των περιστοιχιζόντων αυτήν κρατών. Οι Έλληνες ήσαν εν αρχή οι μόνοι υποψήφιοι της οθωμανικής κληρονομιάς εν Μακεδονία και πάσης της άλλης Οθωμανικής Αυτοκρατορίας εν Ευρώπη και εν Μικρά Ασία. Διότι θεωρούσι εαυτούς ως νόμιμους κληρονόμους του Φιλίππου και των βυζαντινών αυτοκρατόρων, μέχρι δε το 1860 πάντες οι εχθροί των Τούρκων εκαλούντο Έλληνες...»[8].
«Έθνος το οποίον εν Τουρκία μόνον αριθμεί 6.000.000 πληθυσμού, οικούν εν τη Πατρίδι του, κατέχουν την πρώτην θέσιν ως εκπολιτιστικός παράγων ευεκτούν οικονομικώς, συμπαγές νήφον αφοσιωμένον εις την γλώσσαν, την ιστορίαν, την θρησκείαν του, τοιούτο Έθνος έχει δικαίωμα να είναι ασθενές; είναι καιρός πλέον να παύσωμεν έχοντες αυτήν την αυθυποβολήν. Όχι δεν είμεθα ασθενείς. Ηθικώς, πνευματικώς και υλικώς είμεθα ισχυροί. Τούτο δέων να πιστεύουν πάντες. Και τούτο θέτοντες ως βάσιν να πολιτευθώμεν εις το μέλλον...
Όχι, ασθενείς δεν είμεθα ίνα συγχωρούμεν. Είμεθα ισχυροί ίνα πράσσωμεν. Και πρέπει να πράσσωμεν πάντοτε. Η ζωή εν του πράττειν. Ουχί εν του συγχωρείν και ανέχεσθαι δουλικώς τα πάντα».[9]
Κάθε σχόλιο περισσεύει... 

Δεν είναι τυχαία η δήλωση του Βίσμαρκ που είπε στο τελευταίο τέταρτο του 19ου αιώνα:
«Διεπίστωσα ότι ο Φερδινάνδος θα είναι ο κάλλιστος πράκτορ του Γερμανισμού εν τοις Βαλκανίοις. Ας μετάβει να ηγεμονεύση επί των Βαλκανίων.»[10]

Τι σύμπτωση!!! Σήμερα στη χώρα μας έχουμε δυο Φερδινάνδους του Γερμανισμού, τον Τσίπρα και τον Μητσοτάκη, μόνο που τη θέση του Βίσμαρκ σήμερα, την κατέχει η Μέρκελ.

Η κατάρρευση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας μετά τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο, βρήκε τον υπόδουλο Ελληνισμό να ακμάζει στην καταρρέουσα Οθωμανική Αυτοκρατορία και για τους «συμμάχους» μας, ο,τι δεν τους βγήκε στη Μακεδονία με τους βαλκανικούς πολέμους, μπήκε τώρα στο στόχαστρο ο Ελληνισμός της Κωνσταντινούπολης και της Μικράς Ασίας. Και το πραγματοποίησαν με την πολιτική του καχεκτικού πολιτικού κατασκευάσματός τους, το ελληνικό βασίλειο που πραγματοποίησε τη Μικρασιατική καταστροφή του 1922 με τα γνωστά αποτελέσματα. Το έργο αυτών των σκοτεινών δυνάμεων το έχουμε στο κεφάλι μας από το 1821 μέχρι και σήμερα, με τη συμμετοχή των φιλήκοων στους ξένους Έλληνες πολιτικούς προδότες, με τον λαό κολλημένο στις τηλεοράσεις να αναπαύεται στον ωκεανό της ψευτιάς που εκπέμπουν οι μίσθαρνοι δημοσιογράφοι του προδοτικού πολιτικού κατεστημένου για το προδοτικό ξεπούλημα της πατρίδας μας.

---

[1]  φ. 7-8-1912

[2]  Εφημερίδα Σόλπιγξ, φ.176, 11/5/1910

[3] Ο.π., φ.200, 6-07-1910, Questione Rumeliota e la politica Italiana (Το ζήτημα της Ρουμελίας και η Ιταλική πολιτική), Βitondo 1908, με προσαρτημένο εθνολογικό χάρτη του ISTITUTO GEOGRAFICO DE AGOSTINI ROMA

[4]  φ.142, 16-2-1910

[5]  Ο.π., φ. 143

[6]  Εδμόντο Αμπού, φ. 143, 13-2-1910

[7]  ο. π., φ.188, 8-6-1910

[8]  Σάλπιγξ, 25-9-1912

[9]  φ.198,6-7-1910

[10]  φ. 158, 27-3-1910