Οι οικονομικές και κοινωνικές συνέπειες της σιδηροδρομικής αυτής σύνδεσης, όπως παρουσιάστηκαν στην εφημερίδα 'ΦΑΡΟΣ ΤΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ'
ΤΑ ΕΓΚΑΙΝΙΑ ΤΗΣ ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΙΚΗΣ ΣΥΝΔΕΣΗΣ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΜΕ ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ
Στο δεύτερο μισό του περασμένου αιώνα, μαζί με άλλες μεταρρυθμίσεις, άρχισε η εφαρμογή ευρύτατου σιδηροδρομικού προγράμματος τόσο στην ευρωπαϊκή Τουρκία, όσο και στη Μικρά Ασία. Το 1860 ο Aυστροεβραίος βαρώνος Χιρς πέτυχε την έκδοση Σουλτανικού Ιραδέ με το οποίο ανατίθετο σε δύο εταιρίες η κατασκευή δυο σιδηροδρομικών γραμμών: Κωνσταντινούπολης - Αδριανούπολης και Θεσσαλονίκης - Σκοπίων. Η τελευταία ήταν η πρώτη σιδηροδρομική γραμμή στη Μακεδονία και κατασκευάστηκε το 1871. Το 1893 δόθηκε για εκμετάλλευση η σιδηροδρομική γραμμή Θεσσαλονίκης - Φλώρινας μέσω Βέροιας, Νάουσας και Έδεσσας και το επόμενο έτος επεκτάθηκε μέχρι το Μοναστήρι. Το 1895 η Θεσσαλονίκη ενώθηκε σιδηροδρομικώς με την Ανατολική Μακεδονία και Δυτική Θράκη μέσω της γραμμής Θεσσαλονίκη- Αλεξανδρούπολη και αυτή ενώθηκε με την Κωνσταντινούπολη[1].
Εκείνο όμως που είχε ιδιαίτερη σημασία για την Ευρώπη και ιδιαίτερα για το μεγάλο κεφάλαιο, αλλά και τα Βαλκάνια, ήταν το τμήμα της σιδηροδρομικής γραμμήw, το οποίο παρέδιδε για εκμετάλλευση η εταιρία "Ανατολικοί Σιδηρόδρομοι" του βαρώνου Χιρς από το σερβικό σταθμό Βράννα μέχρι τα Σκόπια, και ένωνε τη Θεσσαλονίκη με τη Δυτική Ευρώπη και για χρόνια, για πολιτικούς λόγους, επιβράδυναν οι Τούρκοι. Το γεγονός αυτό γιορτάστηκε πανηγυρικά και φανέρωνε το μεγάλο ενδιαφέρον που έδειχναν οι ισχυροί οικονομικοί, πολιτικοί και στρατιωτικοί παράγοντες της Ευρώπης για τη Θεσσαλονίκη. Στις 18 Μαίου του 1988 ξεκίνησαν από το Βελιγράδι για τη Θεσσαλονίκη εκατό περίπου προσωπικότητες της υψηλής ευρωπαικής κοινωνίας. "Ησαν ισχυρότατοι οικονομικοί παράγοντες, διευθυντές γνωστών τραπεζών, εκπρόσωποι του μεγάλου κεφαλαίου, πολιτικοί, στρατιωτικοί, διπλωμάτες, διευθυντές μεγάλων ευρωπαϊκών εφημερίδων, γνωστοί δημοσιογράφοι και συγγραφείς", που συγκεντρώθηκαν για να εγκαινιάσουν το μεγάλο γεγονός. Αυτό το πρώτο ταξίδι από τη σερβική πρωτεύουσα στη Θεσσαλονίκη, τις πρώτες εντυπώσεις στο σιδηροδρομικό σταθμό από την υποδοχή του συγκεντρωμένου κόσμου, τη διαδρομή από το σταθμό ως τη βίλλα Αλλατίνι, την υποδοχή στην αίθουσα τελετών, το επίσημο γεύμα στο ξενοδοχείο Κολόμπο και τα εγκαίνια, μας τα περιγράφει στο συναρπαστικό ρεπορτάζ ο Γερμανός δημοσιογράφος και συγγραφέας Πάουλ Λίνταου[2], που ήταν μεταξύ των επιβατών."Εν τω μέσω αλλαλάζοντος εκ χαράς πλήθους αφίκετο περί την 12ην ώραν μ.μ. τουρκιστί ο εκ Παρισίων συρμός. Κατά την άφιξίν του η στρατιωτική μουσική, παρατεταγμένη προ του σιδηροδρομικού σταθμού μετ' αναλόγου στρατιωτικού αποσπάσματος επαιάνισε τον εθνικόν ύμνον εν τω μέσω απείρων ζητωκραυγών εντός δε του σταθμού η μουσική του "Ορφέως" επαιάνιζε κατ΄ επανάληψιν διάφορα εκλεκτά τεμάχια, το δε πλήθος συνωθείτο περί τον σταθμόν και τας πέριξ οικίας.
Οι εκ Παρισίων ελθόντες επίσημοι ξένοι συνηντήθησαν εις Βράνιαν την πρωίαν του Σαββάτου μετά την εντεύθεν απελθόντων την πρωίαν της Παρασκευής, εκείθεν δε αφίκοντο ενταύθα και κατέλυσαν εις τα διάφορα ξενοδοχεία της πόλεως, πολλοί δε εξ αυτων εδέχθησαν την φιλοξενίαν διαφόρων εγκρίτων συμπολιτών μας, οίον του προξένου της Ισπανίας κ. Σαρνώ, των αδελφών Αλλατίνη, του κ. Λοάρ, διευθυντού του ενταύθα υποκαταστήματος της Οθωμανικής Τραπέζης και άλλων.
Περί την 3ην ώραν της αυτής εσπέρας τουρκιστί παρετέθη εν τω ξενοδοχείων Κολόμβου μεγαλοπρεπέστατον συμπόσιον, ενώ παρεκάθησαν άπαντες οι επίσημοι ξένοι, η Α.Ε. ο Γενικός ημών Διοικητής, ο στρατάρχης εξ. Ρετζέπ πασάς, το ενταύθα προξενικόν σώμα και πλείστοι προσκεκλημένοι εκ των ημετέρων συμπολιτών οθωμανών ισραηλιτών και καθολικών"[3].
Ανάμεσα στους επίσημους ξένους, αισθητή ήταν η παρουσία των Σέρβων επισήμων, μεταξύ των οποίων παραβρέθηκαν ο Υπουργός Παιδείας και Δημοσίων Έργων, ο πρεσβευτής της Σερβίας στο Παρίσι, ο πρώην πρόεδρος του Υπουργικού Συμβουλίου και οι πρώην υπουργοί Οικονομικών και Παιδείας[4].
Πλην των επισήμων που ήρθαν από το Βελιγράδι με τον πρώτο συρμό της ενωτικής γραμμής, πολλοί ξένοι επίσημοι ήρθαν με ατμόπλοια. Μεταξύ αυτών ήταν και ο υποπρόξενος της Αγγλίας στην Κωνσταντινούπολη, ο αρχιμηχανικός του Υπουργού Δημοσίων Έργων, οι μηχανικοί της εταιρίας και πολλοί ανταποκριτές ευρωπαϊκών εφημερίδων.
Το συμπόσιο διήρκεσε μέχρι αργά την νύχτα και σε όλο το διάστημα του συμποσίου στους γύρω από το ξενοδοχείο δρόμους παρατηρούνταν μεγάλη κίνηση. Εκείνο όμως που έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον είναι η έλλειψη του ελληνικού στοιχείου από το συμπόσιο.
Αυτό είναι το ρεπορτάζ που μας δίνει ο "Φάρος της Μακεδονίας" για τα εγκαίνια της σιδηροδρομικής σύνδεσης της Θεσσαλονίκης με την Ευρώπη. Ας δούμε όμως πώς είδε και πώς αντιμετώπισε το φαινόμενο αυτό η εφημερίδα και πώς αντιλαμβανόταν τα προβλήματα εκείνης της εποχής.
[1] Κ. Μοσκώφ, Θεσσαλονίκη,
"τομή της μεταπρατικής πόλης", τ Α', β' έκδοση, αναθεωρημένη,
Στοχαστής, σ. 92.
[2] Π.Κ.Ενεπεκίδη, Η
Θεσσαλονίκη στα χρόνια 1875-1912. Θεσ/νίκη Εκδοτικός οίκος (Αφων Κυριακίδη)
1981,σ. 259-267
[3] Εφημ. Φάρος της Μακεδονίας,
έτος ΙΔ' 8/20 Μαίου 1888, Αριθ. Φύλλου 1238. Ηταν η μονη ελληνική εφημερίδα στη
Θεσσαλονίκη. Εκδόθηκε για πρώτη φορά από το Σοφοκλή Γκαρμπολά το 1875 με τίτλο Ερμής, αργότερα το 1881 εκδόθηκε με τον
τίτλο Φάρος της Μακεδονίας και
αργότερα Φάρος της Θεσσαλονίκης,
κυκλοφορούσε κάθε Τετάρτη και Σάββατο και ήταν τετρασέλιδη. Για την ιστορία
του τύπου στη Θεσ/νίκη βλέπε άρθρο του Χρ.Λαμπρινού στη Νέα Εστία. "Αφιέρωμα στη Θεσ/νίκη", 1985, Για τον τύπο
και τα τυπογραφεία της Θεσσαλονίκης βλ. Χ. Παπαστάθη. Τα πρώτα ελληνικά τυπογραφεία της Θεσσαλονίκης,
"Μακεδονικά" 8, 1968, Ντ. Χριστανόπουλου, Ελληνικές εκδόσεις στη
Θεσσαλονίκη επί τουρκοκρατίας "Διαγώνιος" 6, 1980, Π. Κόκκα, Η
οικογένεια Γκαμπολά και η πρώτη ελληνική εφημερίδα της Θεσσαλονίκης
"Μακεδονικά" 26, 1981 και σειρά άρθρων στο βιβλίο Η νεότερη ιστορία
της Θεσσαλονίκης και ο τύπος των κ.κ. Γ. Αναστασιάδη, Γερ. Δόσα, Μ. Κανδυλάκη,
Αλέκα Γερόλυμπου, Α. Νάρ που εκδόθηκε
από το Κ.Ι.Θ. και το Πολιτιστικό Κέντρο Βορ. Ελλάδος της Ε.Τ.Ε, 1993, σ.
268-282
[4] ο.π. Φάρος της Μακεδονίας 11/23-5-1888
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου