Για τον Γοργοπόταμο έχουν γραφτεί πολλά. Θεωρήθηκε «κορυφαίο εγχείρημα» και «σκληρό πλήγμα κατά των κατακτητών». Στην ιστορική βιβλιογραφία κυριάρχησε η άποψη «κορυφαίου εγχειρήματος» και ότι για πρώτη φορά στην κατεχόμενη Ευρώπη αντιστασιακοί με συμμάχους πραγματοποιούν μια μεγάλη τακτική επιχείρηση «συντονισμένη προς τα συμμαχικά στρατηγικά σχέδια» και ότι έπαιξε σημαντικό ρόλο στη στέρηση του εφοδιασμού του Ρόμελ στη Βόρεια Αφρική που απείλησε την Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου κλπ, κλπ.
Αλλά η σημαντικότερη συνέπεια της επιχείρησης αυτής, κατά τον Γουντχάουζ, ήταν να «αποτραπεί η παρά των κομμουνιστών μονοπώλησις της αντιστάσεως» αλλά και να «δημιουργηθούν αι συνθήκαι εμφυλίου πολέμου».
Χωρίς το γόητρο της επιχείρησης και της υποστήριξης των Βρετανών αξιωματικών οι οποίοι ήρθαν να την οργανώσουν, ο Ζέρβας «δεν θα είχε δυνηθή να ανθέξη την εκστρατείαν απειλών και βίας, που εξαπέλυσε κατ’ αυτού ο ΕΛΑΣ από των Χριστουγέννων του 1942 και επέκεινα». Εάν είχε υποκύψει αυτός, επισημαίνει ο Γουντχάουζ, «ουδείς άλλος εθνικόφρων ανώτερος αξιωματικός θα είχε τολμήσει να αναπτύξει ανταρτικήν δράσιν ή οιοσδήποτε έπραττε τούτο, θα αναγκάζετο να προσχωρήση εις τον ΕΛΑΣ». Αυτό «μέχρι το θέρος 1943» που το ΕΑΜ θα είχε εξασφαλίσει «το μονοπώλιον του αντιστασιακού κινήματος» και μέχρι την ημέρα της απελευθέρωσης «θα είχεν ολόκληρον την Ελλάδα υπό τον έλεγχό του».
Η βρετανική κατασκοπεία γνώριζε πολύ καλά το ενωτικό ξεκίνημα του ΕΑΜ και το κάλεσμα για εθνική ανεξαρτησία και κοινωνική δικαιοσύνη και γι’ αυτό έσπευσε να διασπάσει την ενότητα της Εθνικής Αντίστασης, για να εξασφαλίσει μεταπολεμικά την παροδοσιακή της κυριαρχία στη χώρα μας. Το πέτυχε! Με το γόητρο της επιχείρησης η S.O.E. (Επιχειρήσεις Ειδικών Αποστολών - αποτελούσαν βρετανική ειδική μυστική παραστρατιωτική υπηρεσία που έδρασε στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο με κύριους ρόλους σε κατασκοπεία, αναγνώριση εχθρικών θέσεων, καταδρομές και δολιοφθορές), έγινε ο ρυθμιστής της πολιτικής που ακολούθησε η Εθνική Αντίσταση, οδηγώντας την στη διάσπαση μπροστά στο ρωμαλέο ΕΑΜικό κίνημα που κυριαρχούσε στα 4/5 του ελλαδικού χώρου.
Ο Γεράσιμος Μαλτέζος (Τζουμερκιώτης) γκρεμίζει το μύθο του Γοργοπόταμου.
Κατά τον ίδιο: «Η ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοπόταμου ήταν ένα επεισόδιο, που δικαιολογούσε την ανάμιξη της αγγλικής πολιτικής στα εσωτερικά της Ελληνικής Αντίστασης» και θεωρεί ότι «είναι αστήρικτος ο ισχυρισμός των Άγγλων» και των δικών μας, «ότι η ανατίναξη της γέφυρας» βοήθησε στρατηγικά την αντεπίθεσή τους στο Ελ Αλαμέιν. «Δεδομένου ότι η αντεπίθεση των Άγγλων στο Ελ Αλαμέιν άρχισε στις 23-10-1942 και ύστερα από 27 μέρες οι σύμμαχοι απελευθέρωσαν το Μαρόκο και το Αλγέριο και ο Ρόμελ γρήγορα τραβήχτηκε στην Τύνιδα, ο κίνδυνος αντίδρασης των Γερμανών από την Ελλάδα εξέλιπε και η ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοποτάμου στις 25 Νοέμβρη 1942 σε τίποτε δεν εξυπηρέτησε τις επιχειρήσεις στη Βόρεια Αφρική». Η ανατίναξη της γέφυρας «ήταν μόνον τακτικής σημασίας και ενοχλούσε μόνον τον εσωτερικό ανεφοδιασμό των δυνάμεων κατοχής της νότιας Ελλάδος. Αν είχαν ανάγκη οι Άγγλοι από την καταστροφή τεχνικών έργων στην Ελλάδα μπορούσαν να το κάνουν με τη βομβαρδιστική τους αεροπορία σε πολύ πιο μεγάλη έκταση με ταχύτερους ρυθμούς και μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα».
Χωρίς να μειώνουμε την ηρωική πράξη των αγωνιστών του ΕΛΑΣ και του ΕΔΕΣ στην ανατίναξη της γέφυρας, ο στόχος των Άγγλων ήταν διαφορετικός, η παρουσία τους στην ελληνική Εθνική Αντίσταση ήταν κατασκοπευτική. Χρησιμοποίησαν το γόητρο της επιχείρησης για την επίτευξη του σκοπού τους κατά τη διάρκεια του πολέμου. Αυτός ο ρόλος φάνηκε από την αρχή της παρουσίας τους και με την ανοχή της καθοδήγησης. Πίσω από τον ετήσιο γιορτασμό της ανατίναξης της γέφυρας του Γοργοποτάμου, στην πραγματικότητα γιορτάζουμε τους απώτερους σκοτεινούς στόχους των Άγγλων πρακτόρων που οδήγησαν στη διάσπαση της Εθνικής Αντίστασης και την καθιέρωση της Αγγλικής κυριαρχίας στη χώρα μας. Η άποψη του Τζουμερκιώτη έχει βάση αλήθειας. Οι Άγγλοι ήθελαν να ελέγχουν την εθνική αντίσταση και τη μελλοντική τους κυριαρχία, το πέτυχαν με την ανοχή της ηγεσίας, τυφλή στις εχθρικές πράξεις των, κατά τα άλλα, «συμμάχων» μας Άγγλων.
Την άνοιξη του 1943, τους Άγγλους μας τους έφεραν και στη Δυτική Μακεδονία. Με την ανοχή της καθοδήγησης, η Βρετανική Στρατιωτική Αποστολή που εγκαταστάθηκε στον Πεντάλοφο Κοζάνης, μετατράπηκε σε στρατηγείο κατασκοπείας. Οι μαρτυρίες για την ωμή και ανοιχτή ανάμειξη, παντού, επιβεβαιώνονται από μαρτυρίες που τις αφηγήθηκε ο ίδιος ο λαός. Οι γέροι του χωριού μου, πολεμιστές στους Βαλκανικούς πολέμους του 12-13, στον Α’ παγκόσμιο πόλεμο και στη Μικρά Ασία, έλεγαν: «τι τους φέρατε και τους προσκυνάτε, αυτοί δεν έχουν μπέσα, μας κάνανε το σύμμαχο στον πόλεμο και μας παράτησαν στη Μικρά Ασία και πάθαμε τη μεγάλη καταστροφή!» Ήμουν τότε 10 -11 χρονών και άκουγα με προσοχή τις συζητήσεις των παππούδων οι οποίοι κάθονταν στα παγκάκια της πλατείας του χωριού και τα έλεγαν για τους Άγγλους. Γεννάται το ερώτημα: τόσο ανίκανη ήταν η ηγεσία της Αντίστασης και ειδικά του ΚΚΕ, η οποία έπαιζε καθοριστικό ρόλο στην Αντίσταση, να μην καταλαβαίνει το ρόλο της Βρετανικής Στρατιωτικής Αποστολής; Ούτε το μυαλό των απλών ανθρώπων δεν είχαν; Αλλά δεν ήταν μόνο ο απλός κόσμος που καταλάβαινε το ρόλο των Άγγλων. O Άρης Βελουχιώτης, από την αρχή της ένοπλης αντίστασης, είχε ξεκάθαρη θέση για το ρόλο των Άγγλων και τις σχέσεις προς τις αντίπαλες ομάδες, που με τη βοήθειά τους υπονόμευαν την ενότητα της Αντίστασης του ελληνικού λαού και την αντιστασιακή δράση του ΕΛΑΣ. Σε όλη τη διάρκεια της κατοχής, το έθετε στην ηγεσία του κόμματος χωρίς αποτέλεσμα. Αλλά και οι Γιουγκοσλάβοι μας έλεγαν πολλές φορές για το ρόλο των Άγγλων. Εκτελούσαν εντολές; Η σκέψη εκεί οδηγεί.
Θα μας δοθεί η ευκαιρία να αναφερθούμε στο κατασκοπευτικό έργο τους στην 9η Μεραρχία του ΕΛΑΣ, στο σχέδιο «Κιβωτός», στο ρόλο του αποσπάσματος του λόρδου Τζέλικο, στη συνεργασία με τους Γερμανούς, με τους διπλούς πράκτορες και πολλά άλλα που ανατρέπουν το ρόλο των Άγγλων, έτσι όπως μας τον παρουσιάζουν οι απόντες της Αντίστασης, αλλά και σε εκείνους που αλλάζουν αφεντικά, προδίδοντας την πατρίδα.
Η ηγεσία του ΚΚΕ δεν πήρε καν υπόψη της ούτε την πρώτη νότα της αγγλικής κυβέρνησης, όταν ο αρχηγός της εγγλέζικης αποστολής Έντυ με συνοδεία του Κρις κ.λ.π., ανάμεσα στα άλλα έλεγε: «Η κυβέρνηση της ΑΜ, αν συνεχιστούν οι διαλύσεις των εθνικών ανταρτικών ομάδων, επιφυλάσσει εις εαυτήν το δικαίωμα μετά την απελευθέρωσιν της Ελλάδας να αναλάβει την διεκπεραίωσιν ορισμένων μέτρων που θ’ αποβλέπουν στην αποκατάσταση των πραγμάτων στην Ελλάδα». Η ηγεσία της Αντίστασης, αντί να θεωρήσει τη νότα αυτή πράξη εχθρική και ανάμειξη στα εσωτερικά της χώρας μας και να τους περιορίσει στα συμμαχικά στρατιωτικά τους καθήκοντα στο Γενικό Στρατηγείο υπό την ηγεσία της Αντίστασης και σε περίπτωση μη υπακοής μελών της να τους αποπέμπει, τους άφησε να συνεχίσουν το διασπαστικό τους έργο με τα γνωστά αποτελέσματα.
Στη συνδιάσκεψη των μονάδων του ΕΛΑΣ Δυτικής Μακεδονίας που έγινε στις 22-23 Ιουνίου 1943, στελέχη και μαχητές που μίλησαν, επέστησαν την προσοχή στους καθοδηγητές Κ. Καραγιώργη, μέλος της ΚΕ του ΕΛΑΣ και των τμημάτων Θεσσαλίας, Λ. Στρίγκο, Γραμματέα του Γραφείου Μακεδονίας - Θράκης, μέλος του ΠΓ του ΚΚΕ «γύρω από τη δράση των Άγγλων, να μην τους δοθούν απεριόριστα δικαιώματα και να έχουν γνώση οι φύλακες».
Στα τέλη Ιουνίου του 1943 στο Τσοτύλι, στη συνδιάσκεψη όλων των αντιπροσώπων των στρατιωτικών μονάδων της Μακεδονίας ο Μπουκμάνοβιτς Τέμπο, αντιπρόσωπος της Γιουγκοσλαβίας, κατέκρινε δριμύτατα τους Άγγλους για τις παρεμβάσεις στα εσωτερικά της χώρας του και του κινήματος.
Και ο Κοζάνης Μητροπολίτης Ιωακείμ, στη συνδιάσκεψη της Καστανιάς Καλαμπάκας, κατηγόρησε τους Άγγλους για την πολιτική τους και τα είπε έξω από τα δόντια, πως δεν βοήθησαν την Ελλάδα και το απελευθερωτικό κίνημα, ότι μηχανορραφούν και επέστησε την προσοχή όλων «να μην έχουμε εμπιστοσύνη στους Άγγλους, γιατί θα μας γελάσουν όπως το 1821 και αργότερα». Θα μπορούσαμε να αναφέρουμε πολλές μαρτυρίες των αγωνιστών για τον ύπουλο ρόλο των Άγγλων της S.O.E. Η ηγεσία κώφευε στις διαμαρτυρίες των αγωνιστών για την ύπουλη πολιτική των Άγγλων. Η ανοχή της πολιτικής ηγεσίας απέναντι στη Βρετανική Στρατιωτική Αποστολή ήταν το πρώτο λάθος του κινήματος. Αντί να την υποτάξει κάτω από τις ανάγκες της Εθνικής Αντίστασης, ως τμήμα του συμμαχικού αγώνα, την άφησε να ραδιουργεί και τελικά να διασπάσει την ενιαία αντίσταση, με επακόλουθα, σειρά υποχωρήσεων που μας οδήγησαν στην παράδοση της εξουσίας στους εγκάθετους των Άγγλων, ραδιούργους και απόντες της Εθνικής Αντίστασης.
Η αντιδραστική στάση των ηγετών των παλαιών αστικών κομμάτων απέναντι στην ένοπλη αντίσταση «επηρεάζει πολύ τις διαθέσεις των Άγγλων στον τελικό καθορισμό της πολιτικής των απέναντι στο κυβερνητικό και πολιτικό ζήτημα της χώρας μας» με αποτέλεσμα να ζητούν δικαιώματα ώστε να επεμβαίνουν στις διενέξεις των ανταρτών.
Μετά τη δικτατορία της 4ης Αυγούστου και τη διάλυση των αστικών κομμάτων, οι αρχηγοί τους, μέχρι την απελευθέρωση, δεν εκπροσωπούσαν κανέναν εκτός από τον εαυτό τους. Ο αείμνηστος Γεώργιος Βαφόπουλος που είχα την τύχη να τον γνωρίσω ως εργαζόμενος στη σύσταση του Βαφοπούλειου Πνευματικού Κέντρου –δωρεά του ζεύγους Βαφόπουλου στο Δήμο Θεσσαλονίκης -μου αφηγήθηκε πολλά γεγονότα από προσωπικές του εμπειρίες από τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο και μέχρι τη χούντα των συνταγματαρχών. Μια από αυτές τις ιστορίες ήταν η γνωριμία του με τους αστούς πολιτικούς στην Αθήνα. Για την αντιστασιακή του δράση στη Θεσσαλονίκη ο Βαφόπουλος κινδύνεψε να συλληφθεί από τους Γερμανούς και διέφυγε στην Αθήνα. Εκεί βρέθηκε στον κύκλο των αστών πολιτικών και μου αφηγήθηκε για τη ζωή τους που ήταν μέσα στην καλοπέραση. «Ταχτικά συζητούσαν για την τύχη του πολέμου και τις πολιτικές εξελίξεις, τρώγοντας και πίνοντας και όταν σήκωναν τα ποτήρια, η σύζυγος του Τσαλδάρη έλεγε: «άντε Ντίνο μου και πρωθυπουργός μετά την απελευθέρωση!». Όλοι κρυφογελούσαν γιατί γνώριζαν τις ικανότητες του Ντίνου και λέγανε «αν είναι δυνατόν ο Ντίνος Πρωθυπουργός», και ξαφνιάστηκα μετά την απελευθέρωση όταν είδα τον Τσαλδάρη πρωθυπουργό…»
Αλλά η σημαντικότερη συνέπεια της επιχείρησης αυτής, κατά τον Γουντχάουζ, ήταν να «αποτραπεί η παρά των κομμουνιστών μονοπώλησις της αντιστάσεως» αλλά και να «δημιουργηθούν αι συνθήκαι εμφυλίου πολέμου».
Χωρίς το γόητρο της επιχείρησης και της υποστήριξης των Βρετανών αξιωματικών οι οποίοι ήρθαν να την οργανώσουν, ο Ζέρβας «δεν θα είχε δυνηθή να ανθέξη την εκστρατείαν απειλών και βίας, που εξαπέλυσε κατ’ αυτού ο ΕΛΑΣ από των Χριστουγέννων του 1942 και επέκεινα». Εάν είχε υποκύψει αυτός, επισημαίνει ο Γουντχάουζ, «ουδείς άλλος εθνικόφρων ανώτερος αξιωματικός θα είχε τολμήσει να αναπτύξει ανταρτικήν δράσιν ή οιοσδήποτε έπραττε τούτο, θα αναγκάζετο να προσχωρήση εις τον ΕΛΑΣ». Αυτό «μέχρι το θέρος 1943» που το ΕΑΜ θα είχε εξασφαλίσει «το μονοπώλιον του αντιστασιακού κινήματος» και μέχρι την ημέρα της απελευθέρωσης «θα είχεν ολόκληρον την Ελλάδα υπό τον έλεγχό του».
Η βρετανική κατασκοπεία γνώριζε πολύ καλά το ενωτικό ξεκίνημα του ΕΑΜ και το κάλεσμα για εθνική ανεξαρτησία και κοινωνική δικαιοσύνη και γι’ αυτό έσπευσε να διασπάσει την ενότητα της Εθνικής Αντίστασης, για να εξασφαλίσει μεταπολεμικά την παροδοσιακή της κυριαρχία στη χώρα μας. Το πέτυχε! Με το γόητρο της επιχείρησης η S.O.E. (Επιχειρήσεις Ειδικών Αποστολών - αποτελούσαν βρετανική ειδική μυστική παραστρατιωτική υπηρεσία που έδρασε στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο με κύριους ρόλους σε κατασκοπεία, αναγνώριση εχθρικών θέσεων, καταδρομές και δολιοφθορές), έγινε ο ρυθμιστής της πολιτικής που ακολούθησε η Εθνική Αντίσταση, οδηγώντας την στη διάσπαση μπροστά στο ρωμαλέο ΕΑΜικό κίνημα που κυριαρχούσε στα 4/5 του ελλαδικού χώρου.
Ο Γεράσιμος Μαλτέζος (Τζουμερκιώτης) γκρεμίζει το μύθο του Γοργοπόταμου.
Κατά τον ίδιο: «Η ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοπόταμου ήταν ένα επεισόδιο, που δικαιολογούσε την ανάμιξη της αγγλικής πολιτικής στα εσωτερικά της Ελληνικής Αντίστασης» και θεωρεί ότι «είναι αστήρικτος ο ισχυρισμός των Άγγλων» και των δικών μας, «ότι η ανατίναξη της γέφυρας» βοήθησε στρατηγικά την αντεπίθεσή τους στο Ελ Αλαμέιν. «Δεδομένου ότι η αντεπίθεση των Άγγλων στο Ελ Αλαμέιν άρχισε στις 23-10-1942 και ύστερα από 27 μέρες οι σύμμαχοι απελευθέρωσαν το Μαρόκο και το Αλγέριο και ο Ρόμελ γρήγορα τραβήχτηκε στην Τύνιδα, ο κίνδυνος αντίδρασης των Γερμανών από την Ελλάδα εξέλιπε και η ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοποτάμου στις 25 Νοέμβρη 1942 σε τίποτε δεν εξυπηρέτησε τις επιχειρήσεις στη Βόρεια Αφρική». Η ανατίναξη της γέφυρας «ήταν μόνον τακτικής σημασίας και ενοχλούσε μόνον τον εσωτερικό ανεφοδιασμό των δυνάμεων κατοχής της νότιας Ελλάδος. Αν είχαν ανάγκη οι Άγγλοι από την καταστροφή τεχνικών έργων στην Ελλάδα μπορούσαν να το κάνουν με τη βομβαρδιστική τους αεροπορία σε πολύ πιο μεγάλη έκταση με ταχύτερους ρυθμούς και μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα».
Χωρίς να μειώνουμε την ηρωική πράξη των αγωνιστών του ΕΛΑΣ και του ΕΔΕΣ στην ανατίναξη της γέφυρας, ο στόχος των Άγγλων ήταν διαφορετικός, η παρουσία τους στην ελληνική Εθνική Αντίσταση ήταν κατασκοπευτική. Χρησιμοποίησαν το γόητρο της επιχείρησης για την επίτευξη του σκοπού τους κατά τη διάρκεια του πολέμου. Αυτός ο ρόλος φάνηκε από την αρχή της παρουσίας τους και με την ανοχή της καθοδήγησης. Πίσω από τον ετήσιο γιορτασμό της ανατίναξης της γέφυρας του Γοργοποτάμου, στην πραγματικότητα γιορτάζουμε τους απώτερους σκοτεινούς στόχους των Άγγλων πρακτόρων που οδήγησαν στη διάσπαση της Εθνικής Αντίστασης και την καθιέρωση της Αγγλικής κυριαρχίας στη χώρα μας. Η άποψη του Τζουμερκιώτη έχει βάση αλήθειας. Οι Άγγλοι ήθελαν να ελέγχουν την εθνική αντίσταση και τη μελλοντική τους κυριαρχία, το πέτυχαν με την ανοχή της ηγεσίας, τυφλή στις εχθρικές πράξεις των, κατά τα άλλα, «συμμάχων» μας Άγγλων.
Την άνοιξη του 1943, τους Άγγλους μας τους έφεραν και στη Δυτική Μακεδονία. Με την ανοχή της καθοδήγησης, η Βρετανική Στρατιωτική Αποστολή που εγκαταστάθηκε στον Πεντάλοφο Κοζάνης, μετατράπηκε σε στρατηγείο κατασκοπείας. Οι μαρτυρίες για την ωμή και ανοιχτή ανάμειξη, παντού, επιβεβαιώνονται από μαρτυρίες που τις αφηγήθηκε ο ίδιος ο λαός. Οι γέροι του χωριού μου, πολεμιστές στους Βαλκανικούς πολέμους του 12-13, στον Α’ παγκόσμιο πόλεμο και στη Μικρά Ασία, έλεγαν: «τι τους φέρατε και τους προσκυνάτε, αυτοί δεν έχουν μπέσα, μας κάνανε το σύμμαχο στον πόλεμο και μας παράτησαν στη Μικρά Ασία και πάθαμε τη μεγάλη καταστροφή!» Ήμουν τότε 10 -11 χρονών και άκουγα με προσοχή τις συζητήσεις των παππούδων οι οποίοι κάθονταν στα παγκάκια της πλατείας του χωριού και τα έλεγαν για τους Άγγλους. Γεννάται το ερώτημα: τόσο ανίκανη ήταν η ηγεσία της Αντίστασης και ειδικά του ΚΚΕ, η οποία έπαιζε καθοριστικό ρόλο στην Αντίσταση, να μην καταλαβαίνει το ρόλο της Βρετανικής Στρατιωτικής Αποστολής; Ούτε το μυαλό των απλών ανθρώπων δεν είχαν; Αλλά δεν ήταν μόνο ο απλός κόσμος που καταλάβαινε το ρόλο των Άγγλων. O Άρης Βελουχιώτης, από την αρχή της ένοπλης αντίστασης, είχε ξεκάθαρη θέση για το ρόλο των Άγγλων και τις σχέσεις προς τις αντίπαλες ομάδες, που με τη βοήθειά τους υπονόμευαν την ενότητα της Αντίστασης του ελληνικού λαού και την αντιστασιακή δράση του ΕΛΑΣ. Σε όλη τη διάρκεια της κατοχής, το έθετε στην ηγεσία του κόμματος χωρίς αποτέλεσμα. Αλλά και οι Γιουγκοσλάβοι μας έλεγαν πολλές φορές για το ρόλο των Άγγλων. Εκτελούσαν εντολές; Η σκέψη εκεί οδηγεί.
Θα μας δοθεί η ευκαιρία να αναφερθούμε στο κατασκοπευτικό έργο τους στην 9η Μεραρχία του ΕΛΑΣ, στο σχέδιο «Κιβωτός», στο ρόλο του αποσπάσματος του λόρδου Τζέλικο, στη συνεργασία με τους Γερμανούς, με τους διπλούς πράκτορες και πολλά άλλα που ανατρέπουν το ρόλο των Άγγλων, έτσι όπως μας τον παρουσιάζουν οι απόντες της Αντίστασης, αλλά και σε εκείνους που αλλάζουν αφεντικά, προδίδοντας την πατρίδα.
Η ηγεσία του ΚΚΕ δεν πήρε καν υπόψη της ούτε την πρώτη νότα της αγγλικής κυβέρνησης, όταν ο αρχηγός της εγγλέζικης αποστολής Έντυ με συνοδεία του Κρις κ.λ.π., ανάμεσα στα άλλα έλεγε: «Η κυβέρνηση της ΑΜ, αν συνεχιστούν οι διαλύσεις των εθνικών ανταρτικών ομάδων, επιφυλάσσει εις εαυτήν το δικαίωμα μετά την απελευθέρωσιν της Ελλάδας να αναλάβει την διεκπεραίωσιν ορισμένων μέτρων που θ’ αποβλέπουν στην αποκατάσταση των πραγμάτων στην Ελλάδα». Η ηγεσία της Αντίστασης, αντί να θεωρήσει τη νότα αυτή πράξη εχθρική και ανάμειξη στα εσωτερικά της χώρας μας και να τους περιορίσει στα συμμαχικά στρατιωτικά τους καθήκοντα στο Γενικό Στρατηγείο υπό την ηγεσία της Αντίστασης και σε περίπτωση μη υπακοής μελών της να τους αποπέμπει, τους άφησε να συνεχίσουν το διασπαστικό τους έργο με τα γνωστά αποτελέσματα.
Στη συνδιάσκεψη των μονάδων του ΕΛΑΣ Δυτικής Μακεδονίας που έγινε στις 22-23 Ιουνίου 1943, στελέχη και μαχητές που μίλησαν, επέστησαν την προσοχή στους καθοδηγητές Κ. Καραγιώργη, μέλος της ΚΕ του ΕΛΑΣ και των τμημάτων Θεσσαλίας, Λ. Στρίγκο, Γραμματέα του Γραφείου Μακεδονίας - Θράκης, μέλος του ΠΓ του ΚΚΕ «γύρω από τη δράση των Άγγλων, να μην τους δοθούν απεριόριστα δικαιώματα και να έχουν γνώση οι φύλακες».
Στα τέλη Ιουνίου του 1943 στο Τσοτύλι, στη συνδιάσκεψη όλων των αντιπροσώπων των στρατιωτικών μονάδων της Μακεδονίας ο Μπουκμάνοβιτς Τέμπο, αντιπρόσωπος της Γιουγκοσλαβίας, κατέκρινε δριμύτατα τους Άγγλους για τις παρεμβάσεις στα εσωτερικά της χώρας του και του κινήματος.
Και ο Κοζάνης Μητροπολίτης Ιωακείμ, στη συνδιάσκεψη της Καστανιάς Καλαμπάκας, κατηγόρησε τους Άγγλους για την πολιτική τους και τα είπε έξω από τα δόντια, πως δεν βοήθησαν την Ελλάδα και το απελευθερωτικό κίνημα, ότι μηχανορραφούν και επέστησε την προσοχή όλων «να μην έχουμε εμπιστοσύνη στους Άγγλους, γιατί θα μας γελάσουν όπως το 1821 και αργότερα». Θα μπορούσαμε να αναφέρουμε πολλές μαρτυρίες των αγωνιστών για τον ύπουλο ρόλο των Άγγλων της S.O.E. Η ηγεσία κώφευε στις διαμαρτυρίες των αγωνιστών για την ύπουλη πολιτική των Άγγλων. Η ανοχή της πολιτικής ηγεσίας απέναντι στη Βρετανική Στρατιωτική Αποστολή ήταν το πρώτο λάθος του κινήματος. Αντί να την υποτάξει κάτω από τις ανάγκες της Εθνικής Αντίστασης, ως τμήμα του συμμαχικού αγώνα, την άφησε να ραδιουργεί και τελικά να διασπάσει την ενιαία αντίσταση, με επακόλουθα, σειρά υποχωρήσεων που μας οδήγησαν στην παράδοση της εξουσίας στους εγκάθετους των Άγγλων, ραδιούργους και απόντες της Εθνικής Αντίστασης.
Η αντιδραστική στάση των ηγετών των παλαιών αστικών κομμάτων απέναντι στην ένοπλη αντίσταση «επηρεάζει πολύ τις διαθέσεις των Άγγλων στον τελικό καθορισμό της πολιτικής των απέναντι στο κυβερνητικό και πολιτικό ζήτημα της χώρας μας» με αποτέλεσμα να ζητούν δικαιώματα ώστε να επεμβαίνουν στις διενέξεις των ανταρτών.
Μετά τη δικτατορία της 4ης Αυγούστου και τη διάλυση των αστικών κομμάτων, οι αρχηγοί τους, μέχρι την απελευθέρωση, δεν εκπροσωπούσαν κανέναν εκτός από τον εαυτό τους. Ο αείμνηστος Γεώργιος Βαφόπουλος που είχα την τύχη να τον γνωρίσω ως εργαζόμενος στη σύσταση του Βαφοπούλειου Πνευματικού Κέντρου –δωρεά του ζεύγους Βαφόπουλου στο Δήμο Θεσσαλονίκης -μου αφηγήθηκε πολλά γεγονότα από προσωπικές του εμπειρίες από τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο και μέχρι τη χούντα των συνταγματαρχών. Μια από αυτές τις ιστορίες ήταν η γνωριμία του με τους αστούς πολιτικούς στην Αθήνα. Για την αντιστασιακή του δράση στη Θεσσαλονίκη ο Βαφόπουλος κινδύνεψε να συλληφθεί από τους Γερμανούς και διέφυγε στην Αθήνα. Εκεί βρέθηκε στον κύκλο των αστών πολιτικών και μου αφηγήθηκε για τη ζωή τους που ήταν μέσα στην καλοπέραση. «Ταχτικά συζητούσαν για την τύχη του πολέμου και τις πολιτικές εξελίξεις, τρώγοντας και πίνοντας και όταν σήκωναν τα ποτήρια, η σύζυγος του Τσαλδάρη έλεγε: «άντε Ντίνο μου και πρωθυπουργός μετά την απελευθέρωση!». Όλοι κρυφογελούσαν γιατί γνώριζαν τις ικανότητες του Ντίνου και λέγανε «αν είναι δυνατόν ο Ντίνος Πρωθυπουργός», και ξαφνιάστηκα μετά την απελευθέρωση όταν είδα τον Τσαλδάρη πρωθυπουργό…»
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου